Nếu nhắc đến nền văn học Mỹ thì không thể không nhắc đến Mark Twain – “Bậc thầy ngôn từ” với những kiệt tác bất hủ cùng thời đại, một trong những tác giả được trả nhuận bút cao nhất thế kỳ 19. Ngòi bút hiện thực của ông vừa trào phúng cũng vừa sắc sảo biến những nhân vật “đáng phê phán” thành những nhân vật “hài hước” giải trí cho độc giả. Di sản văn chương của ông đóng vai trò lớn trong việc định hình văn học hiện đại Mỹ.
Cùng DIMI BOOK khám phá những tác phẩm nổi tiếng gắn liền với cuộc đời đầy thăng trầm của ông trong bài viết này nhé!
NỘI DUNG BÀI VIẾT
Đôi nét về nhà văn Mark Twain
Mark Twain (30/11/1835 – 21/4/1910), tên thật là Samuel Langhorne Clemens. Ông là nhà văn, nhà diễn thuyết và nhà châm biếm văn học uyên bác của nước Mỹ. Bút danh “Mark Twain” có nghĩa là “hai sải nước” – mực nước an toàn trên sông Mississippi, nơi ông từng làm nghề lái tàu.
Phong cách sáng tác của Mark Twain vừa trào phúng cũng vừa sắc sảo. Ông đã không ngần ngại phê phán những bất công trong xã hội Mỹ thời bấy giờ. Đồng thời ca ngợi những giá trị tốt đẹp của con người.
“Tôi ra đời cùng lúc với sao chổi Halley vào năm 1835. Nó sẽ quay trở lại vào năm tới và tôi nghĩ rằng mình sẽ ra đi cùng nó. Đấng toàn năng chắc chắn đã nói rằng: ‘Đây là hai thứ kỳ quặc không lý giải nổi; chúng đã tới cùng nhau sẽ phải đi cùng nhau”.
Trích trong cuốn Mark Twain, một tiểu sử (1912)
Vào ngày Mark Twain chào đời, sao chổi Halley đã rực sáng trên bầu trời Florida, Hoa Kỳ. Năm 1910, khi sao chổi Halley quay trở lại thì “Tiếng cười” của nước Mỹ cũng đã trút hơi thở cuối cùng. Ông qua đời vì bệnh tim. Khi ấy ông đang viết dang dở nhiều bản thảo và một cuốn tự thuật còn bỏ ngỏ.
Cuộc đời và sự nghiệp của nhà văn Mark Twain
Cuộc đời của Mark Twain và sao chổi Halley như thể được định mệnh gắn kết. Cuộc đời của ông cũng chói sáng nhưng đầy biến động qua từng giai đoạn.
Cảm hứng sáng tác từ tuổi thơ thăng trầm
Là đứa con thứ sáu trong gia đình, tuổi thơ của Samuel Langhorne Clemens gắn liền với thị trấn cảng Hannibal, “trái tim của nước Mỹ” nằm bên bờ sông Mississippi.
Tuy không phải gia đình khá giả, Samuel vẫn lớn lên trong sự giáo dục cởi mở từ cha mẹ. Cậu bé được tự do phiêu lưu trong những khu rừng rậm rạp, lênh đênh trên sông nước và đắm chìm trong thế giới của riêng mình. Những ký ức quý giá này chính là nguồn cảm hứng cho tác phẩm “Những cuộc phiêu lưu của Tom Sawyer” (1976) sau này.
Năm 1847, bi kịch ập đến khi cha của Samuel qua đời. Mới 11 tuổi, Samuel buộc phải trưởng thành và gánh vác trách nhiệm cùng gia đình. Công việc đầu tiên của ông là học nghề in tại tờ báo Hannibal, đây cũng là “cái nôi” cho Samuel ấp ủ niềm đam mê với văn chương cho ông sau này.
Năm 1857, ông theo thuyền trưởng Horace Bixby học nghề và đã ước mơ trở thành thuyền trưởng lái tàu. Công việc này không chỉ mang lại cho Samuel nguồn thu nhập ổn định, mà còn giúp ông khám phá con sông Mississippi. Đây là nguồn cảm hứng cho Samuel viết tác phẩm “Đời sống trên sông Mississippi” (1883).
Năm 1859, sau hai năm miệt mài rèn luyện, Samuel chính thức được cấp bằng lái tàu. Tuy nhiên, cuộc nội chiến Hoa Kỳ bùng nổ vào năm 1861 đã phá hủy ngành vận tải đường thủy, buộc Samuel phải tìm kiếm hướng đi mới cho cuộc đời. Rơi vào cảnh túng quẫn, ông nộp đơn xin làm phóng viên viết bài cho tờ Territorial Enterprise.
Lúc cánh cửa này đóng lại cũng là khi cánh cửa khác mở ra. Dù không thể hoàn thành ước mơ thuở bé, song, bút danh “Mark Twain” chính thức ra đời.
“25 đô la một tuần, giống như một sự xa hoa đầy vênh váo – một gia tài – một sự tiêu tốn tiền của đầy phung phí và tội lỗi.”
Mark Twain
Nhuận bút đầu tiên mà tác giả Mark Twain nhận được là 25 đô một tuần, đây là mức thu nhập cao vào những năm 1860.
Những tác phẩm của Mark Twain: Sự nghiệp văn chương thăng hoa
“Mark Twain đã làm thay đổi cách nghe nhìn của người Mỹ, ông chính là một Lincoln trong văn học”.
Trích trong cuốn Mark Twain, một tiểu sử (1912), tác giả Ron Powers.
Con đường đến với văn học của Mark Twain đầy bất ngờ và thú vị. Tác phẩm đầu tay của ông có tựa đề “Con ếch nhảy trứ danh ở Calaveras” (1867). Dù ngày nay đọc lại, tác phẩm đó không thể khiến người ta bật cười nhưng vào thời điểm ra mắt, nó đã giúp Mark Twain nổi tiếng chỉ sau một đêm.
Tiếp nối thành công, Mark Twain cho ra đời “Sống thiếu thốn” (Roughing It) – cuốn sách kể về cuộc đời của một thợ mỏ và một nhà báo, và “Thời kỳ vàng son” (The Gilded Age, 1873) – tác phẩm châm biếm xã hội Mỹ sau nội chiến. Tuy nhiên, hai tác phẩm này vẫn chưa thực sự để lại ấn tượng sâu sắc.
Sự nghiệp của Mark Twain chỉ thực sự chuyển mình vào năm 1876 khi ra mắt “Những cuộc phiêu lưu của Tom Sawyer” (The Adventures of Tom Sawyer).
Lấy cảm hứng từ chính tuổi thơ của ông, cuốn sách xoay quanh chuyến phiêu lưu của cậu bé Tom Sawyer cùng những người bạn. Với thông điệp nhân văn về tình bạn, lòng dũng cảm, và khao khát tự do, tác phẩm này đã gặt hái thành công vang dội.
Năm 1882, ông xuất bản “Hoàng tử và chú bé nghèo khổ” (The Prince and the Pauper) khai thác bố cảnh nước Anh vào thế kỷ 16. Câu chuyện kể về sự hoán đổi thân phận giữa hoàng tử Edward VI và cậu bé nghèo Tom Canty. Tuy cốt truyện sáng tạo, song tác phẩm này không được nhiều độc giả đón nhận vì “cái bóng” thành công của Tom Sawyer quá lớn.
Năm 1884, “Những cuộc phiêu lưu của Huckleberry Finn” (Adventures of Huckleberry Finn) được xem là phần tiếp của Tom Sawyer ra đời. Tiếp nối cậu phiêu lưu, cậu bé Huckleberry Finn cùng với Jim, một nô lệ bỏ trốn. Cuốn sách lên án nạn phân biệt chủng tộc ở miền nam nước Mỹ lúc bấy giờ.
Không làm độc giả thất vọng, “Những cuộc phiêu lưu của Huckleberry Finn” được đánh giá là tác phẩm nổi bật nhất của Mark Twain.
Đại thi hào văn học Mỹ đầu tư thua lỗ
Mark Twain là một trong những tác giả sách nổi tiếng được trả lợi nhuận từ viết lách cao nhất ở thế kỷ 19. Hơn thế nữa, ông còn kết hôn với Olivia Langdon, tiểu thư quý tộc giàu có. Nhưng đối với ông, điều đó chưa bao giờ là đủ.
“Con người sẽ làm nhiều điều để được yêu quý. Họ sẽ làm mọi thứ để khiến người khác ghen tị”
Mark Twain
Bên cạnh những danh xưng mỹ miều, Mark Twain còn được biết đến với cái tên “nhà văn ưa đầu tư mạo hiểm”. Theo thời báo Time, vào những năm 1890, số tiền mà đại thi hào Mỹ đầu tư thua lỗ còn nhiều hơn số tiền ông kiếm được.
Trong tình cảnh cùng quẫn này, ông bắt đầu viết thường xuyên hơn để trang trải cuộc sống. Các tác phẩm của Mark Twain trong giai đoạn này gồm:
- Người Mỹ đòi quyền lợi (The American Claimant, 1892).
- Bi kịch của Pudd’nhead Wilson (The Tragedy of Pudd’nhead Wilson, 1894).
- Tên Yankee từ Connecticut trong triều đình vua Arthur (A Connecticut Yankee in King Arthur’s Court, 1889).
- Kẻ tham nhũng tại Hadleburg (The Man that Corrupted Hadleburg, 1899).
- Người ngồi trong bóng tối (The Person sitting in the Darkness, 1901).
- Độc thoại của vua Leopold (King Leopold ‘s Soliloquy, 1905).
- Người xa lạ bí mật (The Mysterious Stranger, 1916).
- Liên quan đến người Do Thái (Concerning the Jews.1934).
So với thời kỳ đỉnh cao, những sáng tác sau này của Mark Twain dần mất sự trào phúng vốn có. Thay vào đó, tác giả thay đổi cách nhìn cuộc sống theo hướng bi quan và có phần cực đoan hơn. Những tác phẩm này xoay quanh sự nghi ngờ tôn giáo, căm ghét sự ích kỷ của con người và nỗi đau mất mát người thân.
Dù vậy, ham mê đầu tư của nhà văn ưa mạo hiểm này không hề thay đổi. Khi có tiền, ông lại tiếp tục đổ hàng nghìn USD vào những dự án rủi ro. Kết quả ông bị lừa và mất trắng.
Mặc dù liên tục đầu tư thất bại, khi qua đời, tài sản của Mark Twain vẫn còn tới 475.000 USD (tương đương hơn 3 triệu USD năm 2024). Điều này chứng minh ông đã có sự nghiệp văn chương cực kỳ thành công.
Giải thưởng cao quý mang tên Mark Twain
Các tác phẩm của Mark Twain đã góp phần mạnh mẽ định hình nền văn học Mỹ. Như nhà văn Ernest Hemingway nhận xét:
“Toàn bộ nền văn học Hoa Kỳ hiện đại bắt nguồn từ một quyển sách của Mark Twain tên là Huckleberry Finn… Đây chính là khởi nguồn của lối hành văn kiểu Mỹ. Không gì có thể sánh bằng nó được.”
Bên cạnh sự nghiệp văn chương rực rỡ, Mark Twain còn là nhà hoạt động xã hội tích cực. Ông đấu tranh chống lại nạn phân biệt chủng tộc, bảo vệ quyền lợi cho phụ nữ và luôn lên tiếng trước những điều công bằng trong xã hội.
Để ghi nhận những đóng góp to lớn này, giải thưởng Mark Twain của Mỹ được thành lập. Đây là giải thưởng cao quý dành cho những nghệ sĩ có thành tựu xuất sắc nhất trong lĩnh vực hài kịch.
“Những cuộc phiêu lưu của Tom Sawyer” được chuyển thể thành phim
“Những cuộc phiêu lưu của Tom Sawyer”, tác phẩm kinh điển của Mark Twain, đã có hơn 20 bản chuyển thể thành phim trên thế giới. Trong đó 3 phiên bản của Mỹ do Walt Disney sản xuất vào các năm 1938, 1973 và 1995 (với tựa đề “Tom and Huck”) là những phiên bản nổi bật nhất.
Bộ phim mang đến cho người xem những tiếng cười sảng khoái, những khoảnh khắc xúc động và những bài học nhân văn. Nó đã trở thành một phần ký ức tuổi thơ của bao thế hệ.
Những câu nói hay của Mark Twain
“Cuộc sống sẽ hạnh phúc hơn vô cùng nếu chúng ta được sinh ra ở tuổi tám mươi và dần dần tiến về tuổi mười tám (Life would be infinitely happier if we could only be born at the age of eighty and gradually approach eighteen).”
Mark Tawain
Câu nói dí dỏm của Mark Twain ẩn chứa ý nghĩa sâu sắc về thời gian và cách nhìn nhận cuộc sống. Nếu chúng ta được sinh ra ở tuổi tám mươi, ta phải lập tức đối mặt với những thăng trầm của cuộc đời. Sau đó dần dần “trẻ lại” về tuổi mười tám, ta sẽ có thể tận hưởng cuộc sống một cách trọn vẹn và ý nghĩa hơn.
“Đừng rời xa ảo mộng của mình. Khi chúng không còn nữa, bạn vẫn có thể tồn tại, nhưng bạn cũng không sống nữa (Don’t part with your illusions. When they are gone, you may still exist, but you have ceased to live).”
Mark Tawain
Ảo mộng mà Mark Tawain nói đến là những ý tưởng, hoặc mong muốn về điều mà bạn khao khát đạt được. Chúng có thể là những mục tiêu lớn lao, xa vời hoặc những điều bình dị, đơn giản. Khi chúng ta có mục tiêu để hướng đến, ta sẽ có động lực sống mạnh mẽ hơn.
“Lòng can đảm là chống lại nỗi sợ, kiểm soát nỗi sợ chứ không phải là vắng bóng nỗi sợ (Courage is resistance to fear, mastery of fear, not absence of fear)”.
Mark Tawain
Cuộc sống luôn đầy rẫy những thử thách và khó khăn. Nếu chúng ta luôn né tránh nỗi sợ, ta sẽ không bao giờ có thể đạt được những gì mình muốn. Lòng can đảm giúp ta vượt qua nỗi sợ để đi đến thành công.
Xem thêm:
- Victor Hugo: Cuộc đời và di sản của nhà văn Pháp vĩ đại.
- Mario Puzo: “Huyền thoại văn học Mafia” từ một tuổi khơ khốn khó.
“Bậc thầy ngôn từ” Mark Twain đã góp phần định hình nền văn học Mỹ và trở thành một phần tuổi thơ của biết bao thế hệ. Sao chổi Halley xuất hiện và biến mất, nhưng di sản văn học của Mark Twain sẽ mãi trường tồn và tiếp tục truyền cảm hứng cho những thế hệ sau.
Nội dung: Tổng hợp và review bởi DIMI BOOK
Hình ảnh: Internet
(*) Bản quyền bài viết thuộc về DIMI BOOK. Vui lòng trích dẫn nguồn đầy đủ “dimibook.com” khi chia sẻ hoặc trích dẫn trên các nền tảng khác.
