4 câu hỏi trước khi bắt đầu viết sách

Cuốn sách đầu tay mang đến bạn rất nhiều điều thú vị với những cung bậc cảm xúc khác nhau. Đó có thể là sự hưng phấn vì mình đang tạo ra một di sản cho cuộc đời. Nhưng cũng có thể là sự lo âu khi con đường phía trước bắt đầu mông lung, cảm giác sợ hãi khi nghĩ đến viễn cảnh đón nhận của độc giả, hay vô vàn những lý do khác…

Dù cảm xúc gì đi chăng nữa, cuốn sách đầu tay vẫn mang đến cho bạn những ý nghĩa nhất định về mục đích và mong muốn. Và, để có thể đạt được những kỳ vọng về số phận của sách, bạn cần trả lời được 4 câu hỏi trước khi bắt đầu viết sách dưới đây.

>>> Đọc thêm bài viết “Làm cách nào để viết một cuốn sách hay?”

Câu hỏi trước khi bắt đầu viết sách – The Why: Vì sao bạn muốn viết sách?

Chị Hạnh Nguyễn – Co-founder DIMI Book – cũng từng tự hỏi câu này trước khi bắt tay vào viết cuốn sách đầu tiên. Lúc đó, chị chỉ nghĩ đơn giản, mình cần làm điều gì đó cho cuộc sống này. Chị cần để lại một thứ mà mình gọi là “di sản cuộc đời”, món quà khiến bản thân có giá trị, món quà tạo một kỷ niệm đẹp cho người thân, và món quà tri thức cho độc giả. Đó chính là lý do để chị viết sách.

Nhà văn Pratchett, một người nổi tiếng với những tác phẩm như loạt truyện Discworld, The Color of Magic, Making Money… Ông là tác giả có sách bán chạy nhất thập niên 1990 của Anh. Tính đến thời điểm hiện tại, sách ông đã bán được hơn 85 triệu cuốn với 37 ngôn ngữ.

Ông từng chia sẻ về lý do viết cuốn sách đầu tay: “Viết là niềm vui duy nhất bạn có được khi ở một mình”. Hay ông vua của các thể loại tiểu thuyết trinh thám Mickey Spillane chia sẻ: “Nếu bạn là một ca sĩ, bạn sẽ mất giọng. Nếu bạn là một cầu thủ bóng chày, bạn sẽ bị mất cánh tay. Một tác giả, bạn sẽ càng có nhiều kiến thức và nếu bạn giỏi, càng lớn tuổi, bạn càng viết hay.” 

Hay F. Scott Fitzgerald với kiệt tác hay nhất nước Mỹ The Great Gatsby (Đại gia Gatsby, 1925) đã có những chia sẻ: “Bạn không viết vì bạn muốn nói điều gì đó, bạn viết bởi vì bạn có điều gì đó để nói.”

Trên đây là vài nhà văn nổi tiếng đã nói về lý do vì sao họ chọn con đường viết sách. Còn bạn, lý do của bạn là gì? Hãy tìm cho bản thân một lý do thực sự thuyết phục để bắt đầu. Vì đó chính là “ngọn hải đăng” soi sáng cho bạn mỗi khi bạn muốn bỏ cuộc.

Ngoài ra, câu trả lời cho câu hỏi Why trước khi bắt đầu viết sách là khả năng kiếm thêm thu nhập. Nếu bản thảo của bạn được nhà xuất bản mua để phát hành, họ sẽ trả cho bạn số tiền nhuận bút tùy vào số phần trăm với công thức: Tiền = Số lần tái bản x 10% – 15% Giá Bìa x Số Lượng In.

Trong trường hợp bạn quyết định tự xuất bản sách, Sau khi trừ các chi phí liên quan đến giấy phép, in ấn, phát hành, bạn có thể tự bán trên các kênh có sẵn (Facebook cá nhân, Fanpage doanh nghiệp bạn, Website riêng…) hoặc nền tảng thương mại điện tử như TIKI, Shopee, Lazada… Cảm giác mỗi tuần, số tiền bán sách được chuyển về đều đặn vào tài khoản của bạn, dù ít, dù nhiều cũng thú vị lắm đấy. 

>>> Đọc thêm bài viết “6 kinh nghiệm viết sách cho người mới bắt đầu”

Câu hỏi trước khi bắt đầu viết sách – The Who: Bạn viết cho ai?

Việc xác định độc giả của mình là ai rất quan trọng. Điều này quyết định sự thành công hay thất bại của một cuốn sách. Tuy nhiên, điều đầu tiên bạn cần xác định là: 

• Mình đam mê lĩnh vực gì? 
• Mình có cảm xúc với điều gì nhất? 
• Chuyên môn mà mình tự tin nhất là gì? 

Hãy thử hỏi mình những câu hỏi này để xác định xem chủ đề mà bạn muốn viết sách là gì? Có thể cuốn sách đầu tay của bạn sẽ nói về việc làm thế nào để có được hạnh phúc, cách ăn uống lành mạnh, cách để làm nông nghiệp, cách để khởi nghiệp thành công, cách để làm cha mẹ,…

Sau khi xác định được nội dung mà mình muốn viết, bạn cần dành thời gian xem xét đối tượng độc giả sẽ hướng tới là ai? Những yếu tố bạn cần xem xét trước khi xác định rõ ràng mình viết cho ai là giới tính, sở thích, độ tuổi, nghề nghiệp, vị trí địa lý, thu nhập, giáo dục, mục tiêu cuộc sống…

Để xác định được việc mình nên viết cho ai, bạn cần một vài công cụ nghiên cứu xem độc giả hiện tại đang quan tâm tới điều gì như:

• Google Trends (http://www.google.com/trends)
• Google Keyword Tools – (https://ads.google.com/home/tools/keyword-planner/)

Bạn cũng có thể xem xét đến các chủ đề hiện tại đang bán chạy trên thị trường. Các dòng sách, nội dung sách nào được xếp hạng bán chạy trong tuần, tháng, năm trên các sàn thương mại điện tử, hoặc các nhà sách.

Việc xác định “Bạn viết cho ai?” là một quy tắc vàng trong sự nghiệp viết lách. Bạn cần hiểu độc giả, lắng nghe độc giả để tìm được tiếng nói chung giữa bạn và họ. Bạn cần nắm bắt được nhu cầu của họ để cho ra nội dung, thông điệp đúng trọng tâm và mong muốn của họ.

Câu hỏi trước khi bắt đầu viết sách – The What: Thể loại sách bạn nên viết?

Bạn có biết mỗi năm có hơn 2 triệu cuốn sách được xuất bản. Trong hàng triệu sách được các tác giả viết ra mỗi năm, bạn có biết chúng được phân loại như thế nào?

Hiện tại, trên thế giới chia sách làm ba thể loại chính: 

• Hư cấu (Fiction): Nội dung tập trung vào các câu chuyện tưởng tượng. Để viết được dòng sách này, các tác giả thường có khả năng tưởng tượng phong phú, tận dụng thủ pháp nghệ thuật như nhân cách hóa, cường điệu hóa… Trong dòng sách hư cấu, chúng ta sẽ được thấy sự phân chia nhỏ hơn: tiểu thuyết, ngụ ngôn, truyện ngắn, kịch, thơ.
• Phi Hư cấu (Non- Fiction): là dòng sách bán chạy nhất trên toàn thế giới. Nó là Tiểu sử, tự truyện; Nghiên cứu khoa học, lịch sử; Hồi ký, nhật ký; Phân tích, đánh giá; Triết học, lý thuyết. Những nội dung thường tập trung về các vấn đề xã hội, các kiến thức về nhiều lĩnh vực khác nhau trong đời sống, các câu chuyện có thật từ người nổi tiếng,cách lý giải khoa học về các hiện tượng trên trái đất…
• Bán Hư cấu (Semi-fiction): nội dung từ tưởng tượng kết hợp với sự thật mà nhà văn vận dụng một cách uyển chuyển để tạo nên sức hấp dẫn riêng. Bạn có thể tìm thấy thể loại này qua các cuốn sách như Ông trăm tuổi trèo qua cửa sổ và biến mất của Jonas Jonasson, Chuyện tình Oxford của Dương Thụy…

Để trả lời cho câu hỏi “The What: Thể loại sách bạn nên viết?”, chúng ta cần làm rõ từng thể loại xem bạn thích hợp với dạng nội dung thế nào.

Và, không quan trọng thể loại nào, quan trọng bạn có nắm rõ những gì mình viết hay không? Có mang lại giá trị cho cộng đồng độc giả hay không? Và bạn có đủ lòng tin để hoàn thiện nội dung cuốn sách hay không? Hãy tiếp tục tự hỏi mình để tìm ra câu trả lời cho chính mình bạn nhé!

Câu hỏi trước khi bắt đầu viết sách – The How: Bắt đầu từ đâu và như thế nào?

Chắc hẳn tất cả các bạn đang có ý định viết cuốn sách đầu tay đều băn khoăn về cách thức cho ra đời một tác phẩm. Nhưng, bạn đừng quá lo lắng. Ai cũng có lần đầu tiên.

Nếu bạn chưa biết bắt đầu từ đâu, như thế nào? Bạn nên dừng ngay suy nghĩ đó để làm một việc – Viết. Hãy luôn tin rằng, rồi một ngày nào đó, trong số hàng ngàn cuốn sách được xuất bản tại Việt Nam mỗi năm sẽ có tên bạn.

Bạn có biết Elbert Hubbard, một nhà văn, nhà triết gia người Mỹ từng chia sẻ về cách để thành công trong việc trở thành tác giả là gì không?

Ông ấy chia sẻ rằng: “Cách duy nhất để học viết là viết và viết và viết và viết, viết và viết và viết.” Ngay cả Brian Tracy, người có hơn 70 cuốn sách cũng không tốt nghiệp trung học, từng thi trượt tiếng Anh cấp ba. Ông cũng từng mơ rằng mình sẽ viết một cuốn sách trong nhiều năm trước khi ông ấy thực sự bắt đầu viết. Ai trong chúng ta cũng có nhiều do dự vì các câu hỏi “Liệu sách mình có bán được không? Liệu có được độc giả đón nhận hay không? Liệu mình có viết được không? Liệu có bị từ chối bởi nhà xuất bản không? Mình nên làm gì bây giờ?”…

Nếu bạn cứ ngồi lo lắng mãi, cuốn sách sẽ chẳng bao giờ có thể hoàn thành. Chỉ cần bạn ngồi xuống, bắt đầu gõ ra những con chữ đầu tiên, bạn nhất định sẽ nhìn thấy được con đường mình cần đi như thế nào.

Sau khi trả lời cho mình được 3 câu hỏi đầu tiên trước khi bắt đầu viết sách, bạn đã có cho mình những quyết định đúng đắn về nội dung bản thảo sẽ viết. Bước tiếp theo trong hành trình này là việc lên timeline (thời gian biểu) cho công việc sắp tới.

Bạn cần đặt cho mình mục tiêu rõ ràng cụ thể về thời gian hoàn thành sách, số lượng từ, số trang bạn muốn viết cho một cuốn sách. Con số trung bình mà bạn có thể tham khảo rơi vào 50.000 – 70.000, khoảng 150 đến 200 trang cho xuất bản phẩm đầu tay. Con số này giúp bạn giảm áp lực viết sách và cũng giúp cho độc giả dễ dàng tiếp nhận thông tin của một tác giả mới.

Khi biết được mình nên viết số lượng bao nhiêu từ, bạn cần chia nhỏ mục tiêu với mỗi ngày sẽ viết bao nhiêu từ, trong vòng bao lâu. Hãy đặt cho mình mục tiêu nhỏ trước, rồi từ từ tăng tỷ lệ phần trăm lên đều đặn mỗi ngày 10%.

Ví dụ, hôm nay bạn đặt mục tiêu viết 1.000 chữ đầu tiên thì ngày hôm sau bạn nên gia tăng thêm 10% (1.100 chữ). Hãy tập cho mình sự kỷ luật và thói quen, cứ như vậy liên tục cho đến khi bạn hoàn thành bản thảo đầu tay.

Kết luận

Viết một cuốn sách không quá khó, nhưng khó nhất là làm sao để đủ kiên trì, cảm hứng viết. Mong rằng sau khi trả lời được 4 câu hỏi trước khi bắt đầu viết sách mà DIMI Book nêu ở trên, bạn sẽ vững tin trên hành trình hoàn thành tác phẩm đầu tay của mình. Nếu bạn cần người đồng hành trong quá trình hoàn thiện bản thảo, đăng ký khóa học hướng dẫn viết sách để chị Hạnh Nguyễn – Co-founder DIMI Book – đồng hành cùng bạn nhé!

Nội dung: Bài viết được biên tập lại từ Ebook “Đừng nói “Tôi viết sách” nữa! Hãy thật sự bắt đầu” của chị Hạnh Nguyễn (Co-founder DIMI BOOK) và chị Linh Phan
(*) Bản quyền bài viết thuộc về DIMI BOOK. Vui lòng trích dẫn nguồn đầy đủ “dimibook.com” khi chia sẻ hoặc trích dẫn trên các nền tảng khác.