“Phục chế sách không chỉ là công việc, mà còn là một nghệ thuật. Tôi muốn những cuốn sách cũ được sống lại, tiếp tục truyền tải giá trị của nó đến cho nhiều người hơn.” – Trịnh Hán Quang chia sẻ.
Giữa những ồn ào náo nhiệt của nhịp sống hiện đại, có những con người lặng lẽ sửa chữa và phục chế sách cũ. Trải dài qua nhiều thế hệ, họ là những “bác sĩ cho sách cũ” tỉ mỉ khâu vá từng trang giấy cũ.
NỘI DUNG BÀI VIẾT
“Bác sĩ sách” Võ Văn Rạng: 40 năm phục chế sách cũ
“Với tôi, mỗi cuốn sách đều có một câu chuyện riêng. Việc phục chế sách không chỉ là công việc mà còn là niềm đam mê, là cách để tôi kết nối với quá khứ và giữ gìn những giá trị văn hóa”. – Võ Văn Rạng
Trong một con hẻm nhỏ, sâu hun hút ở Sài Gòn, có một căn nhà nhỏ luôn tỏa ra một mùi hương đặc trưng của giấy cũ và hồ dán. Tại đây, ông Võ Văn Rạng, 60 tuổi, đã dành hơn 40 năm cuộc đời trong nghề phục chế sách.
Với ông Rạng, mỗi cuốn sách cũ đều là một bệnh nhân cần được cứu chữa. Có những cuốn sách đã bị rách nát, mọt ăn, tưởng chừng như không thể cứu vãn. Nhưng với đôi bàn tay khéo léo và một số công cụ đơn giản như kim, chỉ, hồ dán, ông đã “hồi sinh” biết bao cuốn sách bị tàn phá bởi thời gian.
Bùi Tiến Phúc: Thạc sĩ phục chế sách cổ thư tịch
Trong khi ông Võ Văn Rạng ở Sài Gòn lặng lẽ “chữa lành” từng trang sách cũ thì ở một góc khác của đất nước, Bùi Tiến Phúc, một “bác sĩ” trẻ tuổi khác cũng đang miệt mài với công việc phục chế sách.
Tình yêu với văn tự cổ đã thôi thúc anh theo học chuyên ngành Hán Nôm tại Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia TP.HCM). Sau khi ra trường, anh được Thư viện Huệ Quang mời làm việc và có cơ hội tiếp xúc với nhiều tư liệu quý. Nhận thấy sự thiếu hụt của ngành phục chế sách tại Việt Nam, Phúc quyết định sang Đài Loan học tập và nghiên cứu.
6 năm du học tại Đài Loan đã mở ra cho Phúc chân trời mới về bảo tồn di sản văn hóa. Trở về Việt Nam, anh thành lập Hán Nôm Đường. Đó là nơi anh cùng các cộng sự miệt mài “hồi sinh” một phần lịch sử qua những trang sách.
Bên cạnh công việc phục chế sách, Bùi Tiến Phúc còn tích cực tham gia các hoạt động nghiên cứu, giảng dạy và chia sẻ kiến thức về bảo tồn di sản.
“Qua chương trình này Phúc mong muốn tiếp thêm tình yêu di sản văn hóa dân tộc và trang bị cho mọi người những kỹ năng cơ bản để ít nhất là không làm xấu đi tình trạng những tài liệu cổ xưa vốn được lưu truyền qua bao thế hệ trong các gia đình khắp nơi. – Tiến Phúc chia sẻ.
Qua đó, anh mong muốn ngày càng có nhiều người quan tâm đến việc bảo vệ và gìn giữ văn hóa đọc, để chúng trở thành cầu nối giữa quá khứ và hiện tại giữa các thế hệ.
Trịnh Hán Quang: “Bác sĩ cho sách cũ” thế hệ Gen Z
Nếu như ông Võ Văn Rạng và anh Bùi Tiến Phúc là những thế hệ đi đầu trong việc bảo tồn và phục chế sách cổ ở Việt Nam, thì Trịnh Hán Quang – thế hệ Gen Z – đang tiếp nối nghề truyền thống này theo cách riêng của mình.
Thế hệ Gen Z thường gắn liền với công nghệ và xu hướng mới, Trịnh Hán Quang (25 tuổi) lại chọn một con đường đi ngược dòng. Quang từng theo đuổi ngành công nghiệp điện tử. Thế nhưng cậu luôn cảm thấy thiếu vắng một điều gì đó.
Quang bén duyên với nghề phục chế sách từ những ngày làm việc tại quán cà phê sách. Từ ngày làm bạn với sách, Quang như lạc vào một thế giới khác. Mỗi cuốn sách cũ là một câu chuyện, một kho tàng tri thức đang chờ được khám phá. Chính điều đó đã thôi thúc cậu muốn gìn giữ và phục hồi chúng.
“Là Gen Z thường thích các xu hướng, còn tôi ngược lại, thích sự hoài cổ, thích những trang sách cũ. Khi cầm quyển sách cổ, được ngửi mùi giấy làm tôi cũng đủ liên tưởng đến những câu chuyện lịch sử trong đó.” – Trịnh Hán Quang chia sẻ.
Quang bắt đầu mày mò tìm tòi để có thể tự tay phục chế những cuốn sách cũ. Trong căn phòng nhỏ, chỉ với một chiếc bàn, chiếc tủ nhỏ, vài dụng cụ tự mua, Quang bắt đầu hành trình nhận sách về nhà phục chế. Mỗi cuốn sách đến tay Quang đều được cậu chăm sóc tỉ mỉ, từng trang giấy, từng vết nứt đều được xử lý một cách cẩn thận.
Câu chuyện của Quang là một minh chứng rõ ràng cho thấy, tình yêu sách không phân biệt tuổi tác hay xu hướng. Và những người trẻ yêu sách như Bùi Tiến Phúc hay Trịnh Hán Quang đang góp phần giữ gìn và phát triển văn hóa đọc của Việt Nam.
Học làm “bác sĩ cho sách cũ” chính quy ở trường Đại học
“Việc phục chế sách cổ đòi hỏi sự tỉ mỉ, kiên nhẫn và kiến thức chuyên môn sâu rộng. Mỗi cuốn sách đều là một câu chuyện, và nhiệm vụ của chúng tôi là giúp cho những câu chuyện đó được lưu giữ và truyền lại cho các thế hệ sau.” – Thạc sĩ Bùi Tiến Phúc.
Dòng chảy thời gian không ngừng trôi, nhưng tình yêu với sách cổ vẫn luôn được thắp sáng. Từ thế hệ của ông Võ Văn Rạng đến thế hệ Gen Z như Trịnh Hán Quang, tinh thần bảo tồn sách cổ vẫn luôn được kế thừa và phát triển.
Trong không gian thư viện trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn TP.HCM, một lớp học đặc biệt đang diễn ra. Tại đây, những sinh viên chuyên ngành Hán Nôm không chỉ được nghiên cứu lý thuyết mà còn được trực tiếp trải nghiệm “làm mới sách cũ”.
Võ Thị Mỹ Lợi, một trong những sinh viên tham gia lớp học, chia sẻ:
“Em cảm thấy rất may mắn khi được học môn phục chế sách cổ. Đây không chỉ là cơ hội để rèn luyện kỹ năng thực hành mà còn là cách để em kết nối với quá khứ, hiểu rõ hơn về văn hóa dân tộc.”
Từ những trang sách cũ kỹ, nát rách, dưới bàn tay khéo léo của các bạn sinh viên, chúng đã được hồi sinh một cách kỳ diệu. Mỗi trang sách được phục hồi đều là một thành quả lao động đáng tự hào, góp phần bảo tồn di sản văn hóa của dân tộc.
Câu chuyện về lớp học phục chế sách cổ tại trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn TP.HCM là một minh chứng cho thấy tình yêu với sách và văn hóa đọc vẫn luôn tồn tại trong thế hệ trẻ.
Xem thêm:
Dù việc đọc sách truyền thống ngày càng ít đi trong thời đại số, kéo theo đó là lượng khách hàng tìm đến “bác sĩ cho sách cũ” cũng giảm dần. Nhưng họ vẫn miệt mài với công việc của mình với niềm tin rằng giá trị của sách sẽ không bao giờ mất đi.
Nội dung: Tổng hợp và review bởi DIMI BOOK
(*) Bản quyền bài viết thuộc về DIMI BOOK. Vui lòng trích dẫn nguồn đầy đủ “dimibook.com” khi chia sẻ hoặc trích dẫn trên các nền tảng khác.
