“Người ta ngây ngất trước sự hào nhoáng, mê mẩn trước sự bóng bẩy nhưng chỉ rơi nước mắt trước sự giản dị tự đáy lòng”
(Nguyễn Ngọc Tư)
Qua câu nói này tôi cũng hiểu rõ phần nào về phong cách làm nghề của Nguyễn Ngọc Tư – chân thành mà tinh tế. Từng con chữ của Nguyễn Ngọc Tư như được dệt từ những cảm xúc tinh khôi nhất, chất chứa những nỗi niềm của con người và đất trời. Qua từng trang sách, chị kể những câu chuyện dung dị nhưng đong đầy tình người, như những làn gió mát lành thổi vào lòng người đọc, khiến họ như được sống lại trong những khoảnh khắc bình yên, lắng đọng. Chính trong sự giản dị ấy, ta tìm thấy vẻ đẹp vô ngần, một vẻ đẹp không cần phô trương mà vẫn sáng ngời, như ánh trăng rằm len lỏi qua từng tán lá, nhẹ nhàng nhưng đủ để làm lay động trái tim.
NỘI DUNG BÀI VIẾT
Nguyễn Ngọc Tư: Cuộc đời và sự nghiệp
Sinh năm 1976 trong một gia đình có hoàn cảnh khó khăn, ngay từ nhỏ Nguyễn Ngọc Tư đã phải lăn lộn kiếm sống và giúp đỡ bố mẹ, trải qua một tuổi thơ đầy gian khó. Nhưng cũng chính trong hoàn cảnh đó, chị đã học được sự kiên cường và tình yêu thương từ những người xung quanh. Nguyễn Ngọc Tư thua thiệt về mặt vật chất nhưng lại được sống trong tình yêu của gia đình, đặc biệt là sự dạy bảo của ông bà ngoại. Chính gia đình là nguồn cảm hứng rất lớn đến phong cách văn chương của chị.
Những trải nghiệm khắc nghiệt thời thơ ấu không chỉ rèn luyện cho Nguyễn Ngọc Tư bản lĩnh mà còn hun đúc trong chị một trái tim nhạy cảm, một cái nhìn sâu sắc về cuộc sống và con người. Điều này đã trở thành nguồn cảm hứng vô tận cho sự nghiệp văn chương của chị, khiến những trang viết của Nguyễn Ngọc Tư luôn đong đầy cảm xúc và giá trị nhân văn.
Nguyễn Ngọc Tư là một hiện tượng lạ trong giới văn học, “đặc sản Nam Bộ” trong làng văn học, một trong những nhà văn Việt xuất sắc chiếm trọn được trái tim độc giả trong và ngoài nước. Chị mang đến cho độc giả những tác phẩm thấm đẫm hương vị của miền sông nước, vẫn được yêu thích cho đến tận ngày nay mà chưa hề có dấu hiệu giảm bớt.
Không trải qua bất kỳ trường lớp đào tạo nào về văn chương hay lý luận sáng tác, chị vẫn nổi lên như một nhà văn tài năng với phong cách viết riêng biệt và độc đáo. Bởi hoàn cảnh cuộc sống khá khó khăn, Nguyễn Ngọc Tư đã phải nghỉ học khi tuổi còn nhỏ, nhưng có lẽ “nghề văn” đã chọn chị, chị viết văn chưa hẳn vì đam mê, chị viết vì hoàn cảnh thôi thúc và mưu cầu kiếm sống. Có thể nói, con đường đến với nghệ thuật của chị rất đặc biệt.
Bằng ngôn ngữ mộc mạc, giàu cảm xúc và những câu chuyện đời thường giản dị, chị tái hiện lại mảnh ghép cuộc sống đa dạng, bình dị nhưng đầy tình người của vùng đất Nam Bộ.
Nguyễn Ngọc Tư nhanh chóng với tác phẩm đầu tay là tập truyện ngắn “Ngọn đèn không tắt”. Sự thành công của tập truyện này đã mở ra một hành trình sáng tác đổi mới và phát triển vượt bậc của chị. Kế đó là hàng loạt các tác phẩm đều đặn và chất lượng, mỗi tác phẩm đều mang đến cho độc giả những trải nghiệm văn học sâu sắc và lôi cuốn. Đọc văn của tác giả Nguyễn Ngọc Tư, bắt gặp những cảnh sắc thơ mộng của vùng đất Nam Bộ với những cánh đồng ngút ngàn được phù sa đắp dưỡng, được chiêm ngưỡng được hình ảnh chân thật về con người Nam Bộ – thẳng thắn, chân thành và phóng khoáng, nhưng cũng không thiếu phần sâu sắc trong những trải nghiệm cuộc sống.
Từ khi tác phẩm đầu tay “Ngọn đèn không tắt” gây tiếng vang lớn khi xuất bản vào năm 2000, qua hơn 23 năm, tới nay, nhà văn Nguyễn Ngọc Tư đã xây dựng một gia tài văn học đáng kể với nhiều tác phẩm đa dạng về thể loại. Các tác phẩm như: “Ông ngoại”, “Biển người mênh mông”, “Giao thừa”, “Nước chảy mây trôi”, “Truyện ngắn Nguyễn Ngọc Tư”, “Cánh đồng bất tận”, “Ngày mai của những ngày mai”, “Gió lẻ và 9 câu chuyện khác”, “Khói trời lộng lẫy”, “Sông”, “Chấm”, “Yêu người ngóng núi”, “Đảo”, “Đong tấm lòng”, “Xa xóm mũi”, “Không ai qua sông”, và “Bánh trái mùa xưa” đã giúp Nguyễn Ngọc Tư trở thành một trong những tên tuổi nổi bật trong làng văn Việt. Các tác phẩm của chị luôn nhận được sự hào hứng và đánh giá cao từ độc giả, chứng tỏ sức hút và tầm ảnh hưởng lớn mà chị đem lại trong văn học hiện đại.
Đặc điểm những nhân vật trong sáng tác của Nguyễn Ngọc Tư
Các nhân vật trong tác phẩm của tác giả Nguyễn Ngọc Tư đều là những người có nhân phẩm, có trách nhiệm và không bị hoàn cảnh xô đẩy làm mất đi phẩm giá. Họ đều có lòng nhân từ sâu sắc, một tâm hồn biết cảm thông và sẵn sàng hy sinh vì những người kề cạnh. Đó là những nhân vật trong các câu chuyện như “Đau gì như thể”, “Lỡ mùa”,“Cái nhìn khắc khoải”, “Dòng nhớ”, “Nhà cổ”,…
Nguyễn Ngọc Tư thường khiến người đọc chìm đắm trong những cảm xúc sâu sắc, nỗi buồn sâu thẳm và sự ám ảnh không thể xóa tan. Chị tái hiện những số phận bất hạnh như ông già Năm Nhỏ trong “Cải ơi”, phải sống vật vã dưới sự hiểu lầm và cay đắng của xã hội, hay ông Sáu trong “Biển người mênh mông”, trải qua cuộc đời để tìm kiếm duy nhất một người phụ nữ, và anh Hết trong “Hiu hiu gió bấc”, phải chấp nhận bỏ lại tình yêu và hạnh phúc vì sự nghèo đói… Tất cả những khổ đau mà họ phải trải qua đều thấu đáo, sâu sắc đến mức không thể tả nổi và không có lối thoát.
Tác phẩm của Nguyễn Ngọc Tư thể hiện cái nhìn sáng rõ với bối cảnh thời đại, khám phá sự biến đổi của không gian sống, từ nông thôn đến thành thị, cả trong tính cách và hành vi của con người. Điển hình như trong các tác phẩm “Hiu hiu gió bấc”, “Cái nhìn khắc khoải”, “Cánh đồng bất tận”, “Núi lở”, “Sông”, “Đong tấm lòng”…
Hình ảnh của người phụ nữ Nam Bộ
Tác giả Nguyễn Ngọc Tư thường nhắc nhiều về người phụ nữ Nam Bộ trong các tác phẩm của mình. Họ là những con người hiền hậu, giản dị, sống một cuộc đời hy sinh vô điều kiện cho gia đình. Truyện ngắn “Hiu hiu gió bấc” với hai chị em ruột Hảo và Hoài, cả hai yêu một người đàn ông là anh Hết, và “Cuối mùa nhan sắc” với nhân vật cô đào Hồng – người phụ nữ trải qua những năm tháng khắc khoải mong chờ một bóng hình và chịu đựng nỗi đau đớn khi nhan sắc của mình dần phai nhạt. Những nhân vật nữ trong các tác phẩm của Nguyễn Ngọc Tư đều mang thân phận cam chịu, với cuộc sống đầy khổ đau, bị xã hội và hoàn cảnh vùi lấp.
Những đứa trẻ nghèo – nỗi ám ảnh trong áng văn của Nguyễn Ngọc Tư
Có lẽ bởi từng trải nghiệm hoàn cảnh khắc nghiệt của tuổi thơ, nhiều nhân vật trẻ trong sáng tác của Nguyễn Ngọc Tư mang những nỗi đau và khó khăn, phải nén lại những ước mơ để mưu cầu cuộc sống.
Đó là đứa bé nghèo khắc khoải với thân thể khô cằn, chịu đựng đủ nghèo khổ để kiếm vài gói mì ăn liền trong “Sầu trên đỉnh PuVan”. Hoặc những đứa trẻ bị cha mẹ bỏ rơi, lạc lõng, khao khát sự che chở của mái ấm gia đình trong “Lụm Còi”. Cũng có những đứa trẻ thiếu thốn tình thương, bị lợi dụng bởi người lớn như Điệp trong “Chuyện của Điệp”, Sói trong “Ấu thơ tươi đẹp”, và những nhân vật đáng thương khác trong “Núi lở”, hai chị em Nương và Điền trong “Cánh đồng bất tận”.
Đặc biệt, trong tập truyện “Gió lẻ và 9 câu chuyện khác”, Nguyễn Ngọc Tư đã sâu sắc thấu hiểu và nhập vai vào từng nhân vật, tái hiện chân thực tâm lý và suy nghĩ của các em nhỏ khi đối diện với số phận nghiệt ngã. Dù vậy, tính cách hồn nhiên, vô tư của các em vẫn tỏa sáng rực rỡ. Chính sự hồn nhiên vô tư này đã khiến người lớn không khỏi thương cảm và đau lòng. Trong câu chuyện “Vết chim trời”, hai anh em “Vĩnh” và “tôi” phải chịu đựng hậu quả tâm lý từ những sự việc mà người lớn gây ra. Hay trong “Núi lở”, cậu bé buộc phải tham gia vào những việc làm sai trái của cha mẹ, chứng kiến và nghe những lời đau lòng, thậm chí phải đối mặt với sự bất hiếu của cha mẹ đối với ông nội – người mà em ấy rất thân thiết và yêu thương.
Quan niệm làm nghề của Nguyễn Ngọc Tư
Tuy là một nhà văn trẻ trên văn đàn nhưng Nguyễn Ngọc Tư vẫn chứng minh chị là một người hiểu nghề, thấu nghề và vô cùng kính nghiệp. Trong một cuộc phỏng vấn với nhà báo Phan Đăng, Nguyễn Ngọc Tư đã cho thấy sự lành nghề của mình bằng những quan điểm nghệ thuật độc đáo:
Khi bàn về “Cánh đồng bất tận”, Nguyễn Ngọc Tư cho rằng: “Tôi đơn giản là để nó lại chỗ nó đang nằm lại, rồi đi tiếp. Bộ vỏ tôi để lại đó, nếu may mắn, sẽ được hóa thạch với thời gian, không thì thành vụn bụi. Một tác phẩm đem tới vinh quang nhiều chừng nào thì phải tạo khoảng cách với nó sớm chừng ấy, tôi nghĩ vậy. Ở lâu với nó lại ngủ quên, lại thỏa mãn, lại lười nhác.”
“Tôi từng tin, nếu trừ chiến tranh ra, trừ bạo lực ra, mình không còn bao nhiêu thứ để đào xới. Ờ thì mình đâu có nền tiểu họa lẫy lừng mà viết được thiên truyện như “Tên tôi là Đỏ”, hay mình đâu có sống ở một quốc gia cửa ngõ Á Âu, đâu có phải con dân của một đế chế chịu nhiều hưng vong, thăng trầm như Thổ Nhĩ Kỳ mà viết được “Istanbul”. Nhưng, đó là những ý nghĩ kiểu tránh né thôi, một cuốn sách của Orhan Pamuk, chỉ là câu chuyện về thầy trò người đào giếng. Sự thật, không có chủ đề, hay con người nào là ngoại lệ của văn chương, quan trọng là tài năng tới đâu và nhà văn nhìn thế giới bằng con mắt nào.”
“Có khi vài ba tháng tôi không viết gì. Ấy là tôi nói trạng thái vật lý ngồi vào bàn, mở máy tính và gõ phím. Tôi xem phim, mua sắm, la cà chỗ này, lang thang chỗ nọ. Nhìn vào mọi người, có thể nói tôi đang không viết. Nhưng, sự thật, không viết chẳng bao giờ xảy ra với nhà văn. Những ý tưởng, những câu chuyện vẫn động đậy trong đầu như thường, giống như một phản xạ tự nhiên, khi ta nghe một câu chuyện bên đường, não thể nào cũng nhói lên ý nghĩ vụ này viết gì thì được? Với nó, ta sẽ bày gì ra giấy đây?”
Một số tác phẩm của Nguyễn Ngọc Tư
- Ngọn đèn không tắt (tập truyện ngắn, Nhà xuất bản Trẻ, 2000)
- Ông ngoại (tập truyện ngắn thiếu nhi, Nhà xuất bản Trẻ, 2001)
- Giao thừa (gồm 17 truyện ngắn, Nhà xuất bản Trẻ, 2003)
- Biển người mênh mông (tập truyện ngắn, Nhà xuất bản Kim Đồng, 2003)
- Nước chảy mây trôi (tập truyện ngắn và ký, Nhà xuất bản Văn Nghệ Tp. HCM, 2004)
- Truyện ngắn Nguyễn Ngọc Tư (tập truyện ngắn, Nhà xuất bản Văn Hóa Sài Gòn, 2005)
- Cánh đồng bất tận (tập truyện ngắn, Nhà xuất bản Trẻ, 2005; được dựng thành Phim “Cánh đồng bất tận” đạt giải thưởng Cánh Diều Vàng 2010)
- Tạp văn Nguyễn Ngọc Tư (tập tạp bút, Nhà xuất bản Trẻ, 2005)
- Gáy người thì lạnh (tập tản văn, Nhà xuất bản Trẻ, 2012)
- Bánh trái mùa xưa (tập tản văn, Nhà xuất bản Hội Nhà Văn, 2012)
- Đảo (tập truyện ngắn, Nhà xuất bản Trẻ, 2014)
- Đong tấm lòng (gồm hơn 30 tản văn, Nhà xuất bản Trẻ, 2015)
- Không ai qua sông (tập truyện ngắn, Nhà xuất bản Trẻ, 2016)
- Cố định một đám mây (tập truyện ngắn, Nhà xuất bản Đà Nẵng, 2018)
- Hành lý hư vô (tập tản văn, Nhà xuất bản Trẻ, 2019)
- Hong tay khói lạnh (tập tản văn, Nhà xuất bản Trẻ, 2022)
- Trôi (tập tản văn, Nhà xuất bản Trẻ, 2023)
Những thành tựu của Nguyễn Ngọc Tư trên hành trình văn chương
- Với những tác phẩm của mình, cô đã đạt được nhiều giải thưởng như:
- 2000: Tác phẩm “Ngọn đèn không tắt”: Giải I trong Cuộc vận động sáng tác Văn học tuổi 20 lần II và giải Mai vàng cho Nhà văn xuất sắc.
- 2001: Tác phẩm “Ngọn đèn không tắt”: Giải B ở Hội nhà văn Việt Nam
- 2002: Tác phẩm “Ngọn đèn không tắt”: Ủy ban toàn quốc Liên hiệp các Hội Văn Học-Nghệ thuật Việt Nam
- 2003: Một trong “Mười nhân vật trẻ xuất sắc tiêu biểu của năm 2002”
- 2006: Tác phẩm “Cánh đồng bất tận”: Giải thưởng Hội nhà văn Việt Nam năm 2006
- 2018: Tác phẩm “Cánh đồng bất tận”: giải thưởng LiBerator preis 2018 do Hiệp hội Quảng bá văn học châu Á, châu Phi, Mỹ Latin tại Đức (Litprom) bình chọn. Giải thưởng trị giá 3000 euro. Bên cạnh đó, nữ văn sĩ nhận thêm khoảng 6.000 euro từ các tổ chức khác để thực hiện dự án viết dành cho nữ giới tại Việt Nam.
- 2019: Lọt vào Top 50 người phụ nữ có ảnh hưởng nhất tại Việt Nam 2018 do tạp chí Forbes bình chọn.
Những câu nói hay của Nguyễn Ngọc Tư
“Càng ồn ào lễ hội người ta càng cô đơn, càng đông đúc chung quanh ta càng đơn độc, bởi có những tâm hồn không ai chạm thấu được.”
“Bà già bán khói cũng nói, sống là một thứ bổn phận trời dúi vào tay, cầm thì khổ mà không cần thì áy náy”
“Thời gian đã làm người này không còn giống trong nỗi nhớ của người kia”.
“Dường như đất không chật mà lòng người chật, nên thành phố càng chật, tủn mủn và nát vụn”
“Phụ bạc luôn len lỏi trong máu của mỗi người. Và những cuộc bỏ rơi nhau vẫn đang xảy ra ở đâu đó”
“Tình yêu là thứ khiến người ta cảm thấy cả thiên hạ đã biến mất, chỉ còn mỗi một người, mỗi thứ đáng để sống cho nó và vì nó”
“Nước mắt chảy từ con mắt là thứ thường thôi, có thứ nước mắt không chảy ra kiểu vậy.”
“Chuyến xe cập bến vào một buổi chiều tàn lụi, nhưng chúng tôi mãi mãi không trở về được cái nơi mình ra đi. Đời vốn không buồn, nhưng người ta cứ làm cho nó buồn.”
“Cô đơn sao mà dễ. Xây tường sao mà dễ. Rúc vào chính mình sao mà dễ. Sống chỉ cho mình sao mà dễ. Nhưng không dễ chút nào để quên lãng những bàn tay dịu dàng đã ấm trong tay mình, mà trong một phút bối rối, mình đã hắt ra. Và những ngọn đèn thao thức lúc khuya xa…”
Theo báo Thanh Niên, ở Mỹ, Giáo sư Trần Hữu Dũng thuộc Đại học Wright State còn lập hẳn một “tủ sách Nguyễn Ngọc Tư” trong trang web của mình. Đây là nơi đang lưu giữ nhiều nhất tác phẩm của Nguyễn Ngọc Tư và ý kiến của bạn đọc. Có lần, trả lời phỏng vấn của chúng tôi, ông nói: “Trong văn chương Nguyễn Ngọc Tư, chúng ta, ở khắp mọi phương trời, tìm lại được cái quê hương đích thực trong tâm tưởng, những tình tự ngủ quên trong lòng mình, những kỷ niệm mà mình tưởng như không ai chia sẻ”.
Một lần khác, ông trả lời một bạn đọc trang web ấy, rằng: “Có rất nhiều người, từ mọi nơi trên thế giới, viết mail cảm ơn tôi về tủ sách Nguyễn Ngọc Tư. Có những em sinh viên còn rất trẻ, cũng có những người trạc tuổi tôi. Nhiều người xa quê hương đã lâu, người chỉ mới đây, người ở Hà Nội, người ở Cần Thơ. Có điều lạ là đa số đều cho tôi biết là họ đã… khóc khi đọc truyện của cô. Nhưng đó là những giọt nước mắt thương yêu, êm đềm”.
Xem thêm:
- Vũ Trọng Phụng: Hiện tượng đặc biệt của văn học Việt Nam thế kỷ XX
- Lỗ Tấn: Ngọn đuốc soi sáng con đường giải phóng Trung Quốc
Có thể thấy rằng, không chỉ chinh phục những trái tim độc giả việt Việt, những câu chuyện rất “đời” của nữ nhà văn Nguyễn Ngọc Tư còn dần len lỏi và thấm vào nhiều tâm hồn độc giả yêu văn chương trên thế giới. Thưởng thức các tác phẩm của Nguyễn Ngọc Tư, chắc chắn rằng bạn sẽ có nhiều chiêm nghiệm chưa từng có.
Thưởng thức trọn vẹn tác phẩm qua đường link mua sách phía dưới để ủng hộ DIMI BOOK tiếp tục tạo ra những nội dung chất lượng và phong phú nhé! Chân thành cảm ơn Quý độc giả đã yêu mến!
Nội dung: Tổng hợp và review bởi DIMI BOOK
Hình ảnh: Internet
(*) Bản quyền bài viết thuộc về DIMI BOOK. Vui lòng trích dẫn nguồn đầy đủ “dimibook.com” khi chia sẻ hoặc trích dẫn trên các nền tảng khác.
