Đại Việt Sử Ký Toàn Thư được xem là một bảo vật của văn hóa – lịch sử Việt Nam. Tác phẩm này không chỉ là một bộ sử thi mô tả những sự kiện lịch sử, mà còn là một tư liệu vô cùng quý giá, giúp các thế hệ sau ôn lại những diễn biến quan trọng và những trang sử đáng ngưỡng mộ của quốc gia Việt Nam từ thời kỳ thế kỷ X đến thế kỷ XV.
NỘI DUNG BÀI VIẾT
Tác giả của Đại Việt Sử Ký Toàn Thư – Sử quan nổi danh thời nhà Lê
Đại Việt Sử Ký Toàn Thư được viết bởi Ngô Sĩ Liên (1293-1370), một sử quan, nhà nho trong triều Nguyễn. Ông có vai trò quan trọng trong việc biên soạn các tài liệu lịch sử cho triều đình và có đóng góp lớn nhất trong lĩnh vực lịch sử Việt Nam.
Ngoài việc làm việc trong triều đình, ông còn dành thời gian để nghiên cứu và viết sách. Ngô Sĩ Liên đã dành hơn ba mươi năm đời sống để nghiên cứu và viết Đại Việt Sử Ký Toàn Thư, tạo ra một tác phẩm lịch sử vĩ đại và toàn diện về quá trình phát triển của đất nước Việt Nam từ thời Lý đến thời Trần.
Giới thiệu về tác phẩm Đại Việt Sử Ký Toàn Thư
Đại Việt Sử Ký Toàn Thư là một tập sách lịch sử được viết bằng chữ Hán, theo thể biên niên, hoàn thành vào thế kỷ XIV. Trọn bộ gồm 10 quyển, trải dài trên 1283 trang, bao gồm thông tin về các triều đại, vua chúa, cuộc chiến tranh, sự thăng trầm của chính trị, văn hóa và tâm linh trong lịch sử Việt Nam.
Trước khi Ngô Sĩ Liên viết tác phẩm này, lịch sử Việt Nam được ghi chép dưới dạng các tài liệu và bản ghi chép khác nhau, không có một tác phẩm tổng quát và toàn diện. Qua quá trình biên soạn, Ngô Sĩ Liên đã tiến hành hiệu đính và tổ chức các sự kiện lịch sử theo thứ tự thời gian, tạo nên một sự liên kết logic và mạch lạc giữa các giai đoạn và sự kiện quan trọng.
Sau khi được xuất bản, Đại Việt Sử Ký Toàn Thư đã được tái bản lại nhiều lần bởi các nhà in thuộc chính quyền và tư nhân, không chỉ ở Việt Nam mà trên toàn thế giới trong nhiều thế kỷ sau đó. Vào nửa cuối thế kỷ 20, tại Việt Nam đã xuất hiện các bản dịch Đại Việt Sử Ký Toàn Thư sang chữ quốc ngữ. Bản dịch phổ biến nhất dựa trên bản in Nội các quan bản – hiện đang được lưu giữ tại thư viện Viện Viễn Đông Bác cổ ở Paris. Bản dịch này được Nhà Xuất bản Khoa học Xã hội phát hành lần đầu vào năm 1993. Tính đến thời điểm hiện tại, nhà xuất bản của đại Việt sử Ký toàn thư đã cho ra đời nhiều tái bản như: năm 2017, năm 2020, năm 2023.
Đại Việt Sử Ký Toàn Thư là bộ chính sử cổ nhất của Việt Nam và vẫn tồn tại nguyên vẹn cho đến ngày nay. Các bộ chính sử quốc gia của Việt Nam sau này như Đại Việt Sử Ký Tiền Biên và Khâm Định Việt Sử Thông Giám Cương Mục đã được biên soạn dựa trên cơ sở của Đại Việt Sử Ký Toàn Thư bản chữ Hán.
Khám phá nội dung của Đại Việt Sử Ký Toàn Thư
Sách ghi chép sự kiện chính trị, kinh tế, xã hội, văn hóa của các triều đại phong kiến Việt Nam. Tác phẩm này cung cấp cho độc giả cái nhìn tổng quan về quá trình lịch sử của đất nước, từ sự hình thành và phát triển của các vương quốc đến quá trình thống nhất và xây dựng đất nước.
Lịch sử các triều đại phong kiến Việt Nam
Cuốn sách Đại Việt sử ký toàn thư là một tài liệu quan trọng giúp chúng ta hiểu về tổ chức chính trị và hoạt động của các triều đại cuối thời Hậu Lê. Ví dụ, vào năm 1028, triều đại Lý đã thành lập 10 đội vệ điền tiền cấm quân như Quảng Thánh, Quảng Vũ, Ngự Long, Bổng Nhật và Trừng Hải. Các đội vệ này được chia thành nhóm tuần tra và bảo vệ bên trong thành cấm. Tương tự như vậy, các triều đại khác cũng có tổ chức quân đội tương tự và được ghi lại trong sách sử.
Sách cũng đề cập đến các chức vụ quan trọng trong triều đình như Thái sư, Thái phó, Thái Bảo và Tả khu mật. Ví dụ, Lương Nhậm Văn được bổ nhiệm làm Thái sư, Ngô Thượng Đinh làm Thái phó, Đào Xử Trung làm Thái Bảo và Lý Đạo Kỷ làm Tả khu mật. Cuốn sách cũng ghi lại các cuộc họp bàn giữa vua và các đại thần để thảo luận về công việc quốc gia, bao gồm chỉ định quan viên trên các tuyến đường và quan trấn thủ các địa điểm quan trọng, cũng như việc ban hành luật lệ và quy định về kiện tụng và chức tước.
Qua đó ta có thể thấy được Đại Việt Sử Ký Toàn Thư đã không còn chỉ là một cuốn sách lịch sử lâu đời. Nó là một tác phẩm sử học kinh điển, là “chứng nhân lịch sử” của một thời cha ông ta dựng nước.
Đại Việt Sử Ký Toàn Thư: Tình hình kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội
Sách ghi chép tình hình kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội Việt Nam dưới thời các triều đại phong kiến, bao gồm các thông tin về chế độ ruộng đất, thuế khóa, sản xuất nông nghiệp, thủ công nghiệp, thương nghiệp, giáo dục, y tế và phong tục tập quán. Tác phẩm này cung cấp cho độc giả cái nhìn tổng quan về cuộc sống của người dân Việt Nam trong suốt hơn 4000 năm lịch sử.
Tác phẩm cũng đề cập đến việc ngoại giao, ví dụ như việc nhà Tống gửi quân đến và trao tặng ấn báu và sắc vàng cho vua Lý Thần Tông. Nó cũng mô tả các hoạt động như đúc tiền, mô tả phong cảnh và các quy định về các chức vụ và phục vụ trong triều đình.
Ngoài ra, sách còn ghi lại những thay đổi và biến động trong các lĩnh vực này qua từng thời kỳ, giúp người đọc hiểu rõ hơn về sự phát triển và tiến bộ của đất nước.
Các mục nội dung tác phẩm Đại Việt Sử Ký Toàn Thư
Từ thời Hậu Lê, cuốn sách Đại Việt Sử Ký Toàn Thư đã được chia thành 33 quyển phân thành ba loại sách khác nhau: sách Đại Việt sử ký ngoại kỷ toàn thư (5 quyển), sách Đại Việt sử ký bản kỷ toàn thư (9 quyển) và bản kỷ thực lục (19 quyển). Sách ngoại kỷ toàn thư nói về giai đoạn từ nhà Ngô trở về trước, sách Đại Việt sử ký bản kỷ toàn thư nói về thời kỳ từ nhà Đinh đến thời thuộc Minh, và bản kỷ thực lục nói về thời kỳ Hậu Lê cho đến năm 1765.
Kể từ khi được xuất bản, cuốn sách đã trải qua nhiều phiên bản khác nhau và có những lần được phân thành 2 hoặc 3 tập. Vào năm 2013, Nhà xuất bản Thời Đại đã phát hành một phiên bản của cuốn sách, bao gồm cả ba loại sách này với tổng cộng 1059 trang.
Tầm quan trọng của giá trị Đại Việt Sử Ký Toàn Thư
Đại Việt sử ký toàn thư là một trong những tài liệu lịch sử quan trọng nhất về quá trình hình thành và phát triển của quốc gia Việt Nam từ thời kỳ cổ đại đến thời kỳ Trung đại. Nó cung cấp thông tin chi tiết về các triều đại, vị vua, sự kiện lịch sử và các tình huống chính trị, quân sự, xã hội trong suốt quá trình lịch sử nên đây là nguồn tư liệu quý giá cho các nhà nghiên cứu, học giả và những ai quan tâm đến lịch sử Việt Nam.
Ngoài ra với những người yêu văn học thì tác phẩm còn là một kho tàng phong phú với nhiều thể loại văn học như tiểu luận, diễn văn, bài thơ, sử thi… được thể hiện bằng ngôn ngữ trau chuốt và tinh tế, thể hiện sự khéo léo trong việc sắp xếp từ ngữ, câu chữ và cấu trúc văn bản. Tác phẩm mang đậm nét văn học cổ điển và thể hiện sự tinh hoa của văn chương Việt Nam.
Bác Hồ đã dạy “Dân ta phải biết sử ta”, vì thế nên Đại Việt Sử Ký Toàn Thư chính là nguồn tài liệu quý giá cung cấp cho dân ta kiến thức về lịch sử Đại Việt, giúp họ hiểu rõ hơn về nguồn gốc, phát triển và diễn tiến của quốc gia Việt Nam. Điều này giúp xây dựng và làm giàu kiến thức lịch sử của các thế hệ sau này.
Xem thêm những tựa sách lịch sử – văn hóa hay khác:
- Các triều đại Việt Nam: “Cánh cửa” kết nối quá khứ và hiện tại
- Việt Nam sử lược: Sách lịch sử Việt Nam đầu tiên bằng chữ quốc ngữ
Không chỉ vậy cuốn sách còn ghi lại những truyền thống và giá trị văn hóa của người Việt qua các thời kỳ lịch sử. Đối với giới trẻ ngày nay, nắm vững những giá trị này giúp họ hiểu và tôn trọng quá khứ, đồng thời phát huy và bảo tồn những giá trị văn hóa trong xã hội hiện đại. Nếu bạn muốn đọc qua bộ sách kinh điển này cũng có thể xem Đại Việt Sử Ký Toàn Thư (trọn bộ) bản pdf.
