Việt Nam sử lược: Sách lịch sử Việt Nam đầu tiên bằng chữ quốc ngữ

“Việt Nam sử lược” được coi là một trong những tác phẩm lâu đời và vĩ đại nhất trong lịch sử văn học Việt Nam. Sự ra đời của cuốn sách là một niềm tự hào của đồng bào Việt Nam, vì nó chứa đựng tất cả các dấu mốc lịch sử quan trọng của đất nước ta từ thời kỳ lịch sử cho đến thời kỳ Pháp thuộc. Khi đọc cuốn sách này, độc giả sẽ có cái nhìn bao quát về lược sử Việt Nam, từ đó nâng cao hiểu biết và tinh thần yêu dân tộc như niềm tự hào với truyền thống ông cha ta đã để lại. 

Tác giả Trần Trọng Kim – Người lưu giữ những dấu mốc lịch sử chói lọi của dân tộc Việt Nam

Cuốn sách “Việt Nam sử lược” là niềm ấp ủ của tác giả Trần Trọng Kim, nhà trí thức tân học có nhiều đóng góp quan trọng trong việc dựng xây một nền giáo dục mới tại Việt Nam.

Tác giả Trần Trọng Kim sinh năm 1883, lớn lên một gia đình truyền thống về Nho học tại làng Kiều Lĩnh, xã Đan Phố (nay là xã Xuân Phổ), huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh. Ông đã từng theo học trường Pháp – Việt ngoài Nam Định, sau đó tiếp tục theo học trường Thông Ngôn và bắt đầu lập nghiệp ở Ninh Bình. Nhờ được giúp đỡ, ông sang Pháp du học một khoảng thời gian rồi về nước và bắt đầu sự nghiệp giảng dạy của mình vào năm 1911.

Không chỉ giảng dạy, sự nghiệp của Trần Trọng Kim còn được biết đến với việc biên soạn rất nhiều tài liệu và sách giáo khoa, giúp định hình cho một nền tân giáo dục. Ông luôn không ngừng tìm tòi, cải cách chương trình giáo dục của nước nhà để rồi gắn bó với công cuộc xây dựng nền móng giáo dục mới này trong hơn 30 năm cho đến lúc về hưu. Trong suốt hành trình đó, ông đã có rất nhiều đóng góp mang tính chất lịch sử và sư phạm, có thể kể đến như: “Sơ học luân lý” (1914), “Sơ học An Nam sử lược” (1917), “Sư phạm yếu lược” (1918), và rất nhiều công trình khác nữa.

Ngoài ra, Trần Trọng Kim cũng rất tích cực tham gia các hoạt động tuyên truyền chữ Quốc ngữ và gây dựng nền quốc học. Chính vì vậy, cuốn sách “Việt Nam sử lược” được coi là cuốn sách đầu tiên được viết bằng chữ Quốc ngữ do Trần Trọng Kim biên soạn, chứa đựng nhiều yếu tố lịch sử quan trọng.

“Việt Nam sử lược” – Cuốn sách tái hiện những giai thoại lịch sử Việt Nam hào hùng

Tác phẩm “Việt Nam sử lược” được ra đời vào năm 1920, được cho xuất bản rất nhiều lần và đạt được nhiều thành tựu đáng kể. Cuốn sách lịch sử này là một bản tóm tắt Việt Nam sử lược được Trần Trọng Kim biên soạn và dựa vào những tác phẩm trước đó của ông là “Nam sử tiểu học” và “Sơ học An Nam sử lược” từ năm 1914 cho đến năm 1917. 

Bộ sách này của tác giả Trần Trọng Kim là một cột mốc đánh dấu rất nhiều điểm khởi đầu mới. Có thể nói, đây là bộ sách đầu tiên viết bằng chữ Quốc ngữ và cũng là bộ sách đầu tiên được biên soạn theo phương pháp hiện đại, là công trình đầu tiên không bị dập khuôn bởi lối chép sử biên niên truyền thống. Tác phẩm được trình bày một cách ngắn gọn và súc tích, chủ yếu viết về đời sống thực tế của người dân Việt Nam xưa, những phong tục, tập quán, lối sống xã hội,… theo dòng chảy thời gian. Ngoài ra, bộ sách này đã từng được sử dụng làm sách giáo khoa dưới thời Pháp thuộc và Việt Nam Cộng hòa cho đến năm 1975. Có thể nói, đây là cuốn sách rất phù hợp để tìm hiểu về lịch sử – văn hóa Việt Nam.

Tìm hiểu về lịch sử Việt Nam qua từng giai đoạn với cuốn sách “Việt Nam sử lược”

Cuốn sách “Việt Nam sử lược” có bao nhiêu trang là từng ấy ý nghĩa lịch sử được tạo nên từ tâm huyết của tác giả Trần Trọng Kim. Về nội dung “Việt Nam sử lược”, cuốn sách được chia thành 5 phần chính trải dài theo dòng thời gian, giúp người đọc có cái nhìn tổng quát hơn về từng giai đoạn phát triển đất nước của dân tộc ta.

• Phần 1: Thượng Cổ thời đại: Bàn về Thời đại thượng cổ trong lịch sử Việt Nam.
• Phần 2: Bắc Thuộc thời đại: Bàn về đất nước Việt Cổ trong một nghìn năm Bắc thuộc và những cuộc khởi nghĩa ghi danh sử sách của nhiều bậc anh hùng nhằm giành lại độc lập nước nhà.
• Phần 3: Tự Chủ thời đại (Thời kỳ thống nhất): Bàn về khoảng thời gian đất nước Đại Việt xây dựng nền độc lập, tự chủ qua các triều đại nhà Ngô, Đinh, Tiền Lê, Lý, Trần, Hồ và Hậu Lê.
• Cận Kim thời đại: Bàn về sự cai trị dưới thời vua nhà Nguyễn và nguyên do dẫn tới thời kỳ Pháp thuộc ở nước ta.

Một điều đặc biệt ở cuốn sách là tác giả không đi chi tiết vào những sự kiện hay con người lịch sử, mà cung cấp cho độc giả những thông tin và cái nhìn khái quát về lịch sử Việt Nam từ thời lập nước cho đến thời Pháp thuộc. Ngoài kể về những cuộc khởi nghĩa chống lại quân xâm lược của các vị anh minh vang danh sử sách, cuốn sách “Việt Nam sử lược” còn tập trung đi sâu vào những câu chuyện đời sống hàng ngày của dân tộc Việt qua từng thời kỳ, hay những phong tục, tập quán, tín ngưỡng được người dân Việt Nam thời xưa sùng bái. Tất cả đều được tác giả Trần Trọng Kim viết lại bằng những lời văn rất ngắn gọn, giúp độc giả có thể dễ dàng tiếp cận những kiến thức lịch sử tưởng chừng như khô khan và khó nhằn.

Giá trị lịch sử cốt lõi chứa đựng trong mỗi trang sách “Việt Nam sử lược”

Tính nghệ thuật của “Việt Nam sử lược” nằm là bao quát tới mọi khía cạnh của xã hội Việt Nam thời bấy giờ chứ không chỉ tập trung vào các cuộc chiến tranh giành độc lập dân tộc như chúng ta vẫn thường được học trong các chương trình giáo dục. Với mỗi khía cạnh khác nhau đó, tác giả đã cho ta một cái nhìn rất trực quan về đời sống sinh hoạt và các phong tục tập quán của dân tộc Việt Nam qua từng năm tháng. Vì vậy, người đọc có thể dễ dàng tìm hiểu về lịch sử Việt Nam một cách toàn diện nhất.

Ngay từ khi cuốn sách được ra đời, nó đã được giới nghiên cứu ca ngợi rất nhiều về những ghi chép đầy chi tiết. Và cho đến ngày nay, đây vẫn là một cuốn sách đóng vai trò quan trọng trong việc nghiên cứu lược sử Việt Nam, cũng như là một nguồn tài nguyên quý báu cần được bảo tồn. Ngoài ra, tác phẩm cũng được rất nhiều độc giả, đặc biệt là các bạn trẻ có niềm đam mê với lịch sử đón đọc. Có thể nói, “Việt Nam sử lược” vẫn luôn là cuốn sách lịch sử Việt Nam có tầm ảnh hưởng quan trọng nhất và đóng vai trò như một cuốn sử ký ghi chép lại quá trình xây dựng nước nhà của dân tộc Việt Nam ta.

Xem thêm những tựa sách lịch sử – văn hóa khác:

Sử ký Tư Mã Thiên – Văn vản đầu tiên về văn hóa & lịch sử Trung Hoa

Chắc chắn khi đọc cuốn sách “Việt Nam sử lược”, độc giả sẽ cảm nhận rõ nền văn hóa Việt Nam theo từng thời kỳ và theo đó là một lòng yêu nước, lòng tự hào dân tộc được dâng cao. Vì vậy, là một người trẻ, chúng ta phải có trách nhiệm gìn giữ và bảo tồn những giá trị văn hóa lịch sử mà cha ông ta đã để lại, để chúng được sống mãi với thời gian, để lưu giữ lại được những truyền thống đã dần mai một đi theo năm tháng. Có thể nói, cuốn sách “Việt Nam sử lược” của tác giả Trần Trọng Kim là một cuốn sách chứa đựng thông tin có nhiều tầng lớp ý nghĩa mà mỗi người nên đọc một lần.