20 bài thơ Tố Hữu hay và đầy ý nghĩa

Tố Hữu là một nhà thơ lớn của Việt Nam, ông cũng được xem là biểu tượng lớn của lòng yêu nước và tinh thần đoàn kết dân tộc. Những tác phẩm của ông không chỉ là di sản văn hóa quý báu mà còn là nguồn động viên và sức mạnh cho toàn bộ dân tộc. 

Hãy cùng nhau khám phá và tìm hiểu về một số tác phẩm nổi bật của Tố Hữu, những tác phẩm đã làm nên tên tuổi của ông trong lòng người yêu văn chương.

Tố Hữu – Một chiến sĩ và thi sĩ xuất sắc của nền văn học Việt

Tố Hữu (1906-2002) tên thật Nguyễn Kim Thành, sinh ra tại làng Đông Lâm, xã Đông Hưng, huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình, Việt Nam – là một trong những thi sĩ nổi bật, là một biểu tượng của văn hóa và chính trị Việt Nam thế kỷ 20. Các tác phẩm hay và đóng góp của ông đã để lại dấu ấn sâu sắc trong lịch sử và văn hóa dân tộc.

Ngoài vai trò nhà thơ, Tố Hữu cũng là một nhà lãnh đạo và nhà chính trị xuất sắc. Ông từng giữ nhiều vị trí quan trọng trong chính phủ và Đảng Cộng sản Việt Nam. Ông là một trong những người sáng lập và lãnh đạo của Đảng, góp phần quan trọng vào cuộc đấu tranh giành độc lập và tự do cho dân tộc.

Với tài năng và lòng nhiệt thành, Tố Hữu nhanh chóng trở thành một nhà thơ nổi tiếng. Các tác phẩm của ông thường mang tính chất cách mạng ca tụng tình yêu đất nước và sự hy sinh của nhân dân trong cuộc chiến tranh giành độc lập. Những bài thơ của ông không chỉ tôn vinh sự anh dũng và bất khuất của quân và dân Việt Nam mà còn thể hiện lòng yêu nước sâu sắc và lý tưởng xây dựng một xã hội công bằng. Cuộc đời và sự nghiệp của Tố Hữu là minh chứng rõ ràng cho sự gắn bó không thể tách rời giữa văn chương và chính trị trong lịch sử dân tộc Việt Nam. 

Phong cách sáng tác của Tố Hữu

Tố Hữu được biết đến với những bài thơ lãng mạn, nồng nàn, mang tính cách mạng ca ngợi tình yêu đất nước và con người Việt Nam trong cuộc chiến tranh giành độc lập và tự do. Bằng ngòi bút chứa đầy trải nghiệm của mình, ông thường thể hiện sự khát khao, hy vọng và lòng kiên định trong cuộc chiến chống lại thực dân Pháp và sau này là Mỹ.

Quan điểm của Tố Hữu về thơ ca cũng đong đầy tình yêu với quê hương dân tộc:

“Muốn có thơ hay, trước hết, phải tạo lấy tình. Nhà thơ chân chính phải không ngừng phấn đấu, tu dưỡng về lập trường tư tưởng; xác định thật rõ ràng tầm nhìn, cách nhìn. Tự nguyện gắn bó chân thành là yêu cầu cao nhất đối với người nghệ sĩ trong quan hệ với đất nước, với nhân dân. Ngoài ra, các nhà thơ Cách mạng còn phải kiên quyết đấu tranh, không khoan nhượng trước những biểu hiện lệch lạc, với cái xấu cái ác. Tóm lại, viết thơ phải xứng đáng là người chiến sĩ xung kích trên mặt trận văn hóa tư tưởng.”

20 bài thơ Tố Hữu hay được yêu thích

Việc khám phá và tìm hiểu về các tác phẩm của Tố Hữu có thể là một hành trình thú vị và bổ ích, giúp bạn hiểu rõ hơn về văn hóa và văn chương Việt Nam, cũng như về ý nghĩa và tầm quan trọng của ông trong lịch sử văn học. Dưới đây là một danh sách 20 bài thơ của Tố Hữu mà người đọc thường yêu thích được DIMI BOOK tổng hợp để giới thiệu đến các bạn:

1. Lạnh Lùng (1946) – Tập Từ Ấy

Với gió bắc, đi về rét mướt,
Nương chuối già nghe lạnh sẽ rùng mình
Vài chim quen thưa thớt ở đầu cành
Còn lưu luyến ngày tàn trong nắng yếu…

Tìm chi em, trong sương chiều thất thểu,
Chân ngại ngùng e lạnh của ngày đông,
Chờ chi em mà vơ vẩn buồn trông
Cây xơ xác chìa tay khô gầy gỏ?

Em run rẩy thầm nghe trong tiếng gió,
Mùa thu qua, qua hết những tình thương
Mà tim em khao khát lượm trên đường!!
Rồi đây… lạnh, đây mưa và lặng lẽ,
Em sẽ bước, mình em, trong vắng vẻ,
Còn ai đâu, ái ngại, đứng nhìn em,
Còn ai đâu buông nhẹ một lời êm?
Cửa gài then sẽ thờ ơ chẳng mở,
Như bao cửa lòng khô không hé nữa!

Biết chăng em, hỡi bạn chơ vơ!
Anh từng phen ngừng bước thẫn thờ
Chạnh lòng tưởng chốn phương trời xa vắng
Một tấm lòng yêu thương trong yên lặng!

2. Từ Ấy (Tháng 7-1938) – Tập Máu lửa

Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ
Mặt trời chân lý chói qua tim
Hồn tôi là một vườn hoa lá
Rất đậm hương và rộn tiếng chim…

Tôi buộc lòng tôi với mọi người
Để tình trang trải với trăm nơi
Để hồn tôi với bao hồn khổ
Gần gũi nhau thêm mạnh khối đời

Tôi đã là con của vạn nhà
Là em của vạn kiếp phôi pha
Là anh của vạn đầu em nhỏ
Không áo cơm, cù bất cù bơ…

Bài thơ được sử dụng trong chương trình SGK Ngữ văn 11 từ 2007.

3. Hồn Chiến Sĩ  (Huế, tháng 4-1938) – Tập Máu lửa

Em hãy vặn dây đàn lên tí nữa
Và hãy cao giọng hát khúc sầu bi
Đưa ngón tay nhỏ mềm, em hãy lựa
Tiếng đàn sao cho nức nở, lâm ly!

Em không khóc, nhưng sao anh muốn khóc
Em không than, anh lại những buồn đau
Con chim non không đợi chờ cánh mọc
Cơ khổ em mới ngần ấy tuổi đầu!

Vui sao được, hở em, thân gầy gõ
Ôm đàn đi chưa vững trên đường mòn
Trí vẩn vơ nghĩ đến đàn em nhỏ
Vây quanh giường mẹ ốm ngóng chờ con.

Trẻ nhà sang nô đùa trong bóng mát
Em lạnh lùng nhìn chúng, bước chân qua
Em mạnh bạo chống bất công, tàn ác
Không cầu xin, không cất tiếng kêu ca.

Em sẵn có linh hồn người chiến sĩ
Ngạo nghễ cười với nắng sớm sương đêm
Buông tiếng dây não nùng em mai mỉa
Cả một thời dưới ách nặng, nằm im!

4. Ý Xuân (Xuân 1939) – Tập Máu lửa

Xuân bước nhẹ trên nhành non lá mới
Bạn đời ơi, vui chút với trời hồng!

Hết lạnh rồi, gió bắc với mưa đông
Đây nắng tới với chim ca lanh lảnh
Thì vui chút cho hồn thêm nhựa mạnh
Gân thêm săn và máu hận thêm nồng!
Đời lạt mùi và đau đớn bất công
Là để việc cho đời xuân sức khoẻ
Kiêu hãnh chút, bạn đời ơi, tuổi trẻ
Say tương lai là tuổi của anh hùng!
Đứng lên đi, xây dựng cuộc đời chung
Nắm tay sắt quyết đồng tâm lật đổ
Cả chế độ hung tàn gây thống khổ
Và tị hiềm, và gian dối điêu vong!
Đứng lên đi, hỡi tuổi trẻ xung phong
Sóng cách mạng đang gầm rung thế giới!

Xuân bước nhẹ trên nhành non lá mới
Bạn đời ơi, vui lắm, cả trời hồng!

5. Khi con tu hú (Huế, tháng 7-1939) – Tập Xiềng xích

Khi con tu hú gọi bầy
Lúa chiêm đang chín, trái cây ngọt dần
Vườn râm dậy tiếng ve ngân
Bắp rây vàng hạt đầy sân nắng đào
Trời xanh càng rộng càng cao
Đôi con diều sáo lộn nhào từng không…
Ta nghe hè dậy bên lòng
Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!
Ngột làm sao, chết uất thôi
Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu!

6. Dậy lên thanh niên (Tháng 5-1940) – Tập Xiềng xích

Lời Tổ quốc

Hỡi những con khôn của giống nòi
Những chàng trai quý, gái yêu ơi!
Bâng khuâng đứng giữa đôi dòng nước
Chọn một dòng hay để nước trôi?

Hỡi những con khôn của giống nòi
Đã từng đau tự thuở trong nôi
Đã từng thấy Mẹ lăn trong máu
Lệ đã chua cay ngấm nụ cười.

Mẹ đã vì con khổ vạn đời
Hận thù đế quốc quyết khôn nguôi
Còn chi đâu nữa nuôi con lớn
Vú Mẹ giờ đây cạn sữa rồi!

Há để ai bênh vực lợi quyền
Dậy lên, tất cả những thanh niên!
Dậy lên, hỡi những linh hồn thép
Dân tộc lưu đây vạn tập truyền!

Phất ngọn cờ lên, tung bước lên
Với kho hùng khí của thanh niên
Vang lừng mặt trận rung trăm trống
Cách mạng quân ta cướp chính quyền!

Cờ tự do bay rợp chiến đài
Bốn phương trời đỏ rực tương lai
Dậy lên, hỡi những linh hồn trẻ
Máu của con yêu nhuộm thắm đời!

7. Đông (Lao Bảo, tháng 12-1940) – Tập Xiềng xích

Đêm nay gió biển đông về
Mùa thu chừng đã tái tê đất trời
Non quanh chừng đã lạnh rồi
Rừng sâu run rẩy, xa vời tiếng rung

Sân lao mấy cội vông đồng
Lá cành xao xác, buồn đông não nề
Một mình nằm tựa đêm nghe
Lạnh lùng gió lọt vào khe cửa buồng.

Mền không mà chiếu cũng không
Một mình trơ trọi giữa phòng xà linh
Nằm nghe mình chuyện với mình
Mênh mông nhớ bạn, gởi tình trăm phương…

8. Dậy mà đi! (Tháng 5-1941) – Tập Xiềng xích

Dậy mà đi! Dậy mà đi!
Đừng tiếc nữa, can chi mà tiếc mãi?
Ai chiến thắng mà không hề chiến bại
Ai nên khôn mà chẳng dại đôi lần?
Huống đường đi còn lắm bước gian truân
Đây chưa phải trận sau cùng chiến đấu!
Thì đứng dậy, xoa tay, và tự bảo:
Chỉ còn đây sức lực hãy còn đây!
Lòng không nghèo tin tưởng ở tương lai
Chân có ngã thì đứng lên, lại bước.
Thua ván này, ta đem bày ván khác
Có can chi, miễn được cuộc sau cùng
Dậy mà đi, hy vọng sẽ thành công
Rút kinh nghiệm ở bao lần thất bại:
Một lần ngã là một lần bớt dại
Để thêm khôn một chút nữa trong người.
Dậy mà đi, hỡi bạn dân nghèo ơi!

Bài thơ đã được nhạc sĩ Nguyễn Xuân Tân phổ nhạc, là một trong những nhạc phẩm tiêu biểu của phong trào kháng chiến chống Mỹ trên mặt trận văn hoá “Hát cho đồng bào tôi nghe”.

9. Tương thân (Tháng 9-1942) – Tập Giải phóng 

Tôi gặp bà con mới một lần
Mà sao lòng đã thấy yêu thân
Như quen biết tựa ngày xưa ấy
Mỗi mặt phong trần, một nét nhăn.

Ở cũng bàn tay đã nắm qua
Ngón tay gân guốc nhám chai da
Cũng mùi lưng khét quen mưa nắng
Cũng những lời quê ý thiệt thà.

Thôi kể làm chi nỗi đoạn trường
Sau ruồng tre ấy, chốn quê hương
Tháng ngày chát cổ cơm khoai sắn
Rách rưới lều che tạm gió sương.

Hiểu nhau rồi, hiểu lắm bạn ơi
Chừ đây, không đợi nói lên lời
Tay cầm tay với lòng chung một
Mau xúm lưng nhau dựng lại đời.

10. Đêm Giao Thừa (Xuân 1943) – Tập Giải phóng

Đêm nay pháo nổ giao thừa
Mà người chiến sĩ không nhà còn đi
Truông dài, bãi rậm, đồng khuya
Người đi như chẳng nhớ gì tết xuân
Người đi quên hết gian truân
Say mê như một dân quân trên đường
Xóm làng phảng phất quê hương
Nước non man mác tình thương mặn nồng
Song trong mưa gió lạnh lùng
Tái tê chân cũng ngại ngùng bước gieo
Nép lưng vào miếu tranh nghèo
Nao nao lòng lại mơ theo cờ hồng.

11. Sợ – Tập Việt Bắc (1954)

Đêm lạnh lều rơm không liếp cửa
Hai đứa mình ôm nhau trên sàn nứa
Nằm bên nhau, nghe má ấm trong tay
Sợ tiếng gà gáy sáng, hết đêm nay…

12. Bầm Ơi! (1948) – Tập Việt Bắc

Ai về thăm mẹ quê ta
Chiều nay có đứa con xa nhớ thầm…

Bầm ơi có rét không bầm!
Heo heo gió núi, lâm thâm mưa phùn
Bầm ra ruộng cấy bầm run
Chân lội dưới bùn, tay cấy mạ non
Mạ non bầm cấy mấy đon
Ruột gan bầm lại thương con mấy lần.
Mưa phùn ướt áo tứ thân
Mưa bao nhiêu hạt, thương bầm bấy nhiêu!

Bầm ơi, sớm sớm chiều chiều
Thương con, bầm chớ lo nhiều bầm nghe!
Con đi trăm núi ngàn khe
Chưa bằng muôn nỗi tái tê lòng bầm
Con đi đánh giặc mười năm
Chưa bằng khó nhọc đời bầm sáu mươi.

Con ra tiền tuyến xa xôi
Yêu bầm yêu nước, cả đôi mẹ hiền.
Nhớ thương con bầm yên tâm nhé
Bầm của con, mẹ Vệ quốc quân.
Con đi xa cũng như gần
Anh em đồng chí quây quần là con.
Bầm yêu con, yêu luôn đồng chí
Bầm quý con, bầm quý anh em.

Bầm ơi, liền khúc ruột mềm
Có con có mẹ, còn thêm đồng bào
Con đi mỗi bước gian lao
Xa bầm nhưng lại có bao nhiêu bầm!
Bao bà cụ từ tâm như mẹ
Yêu quý con như đẻ con ra.
Cho con nào áo nào quà
Cho củi con sưởi, cho nhà con ngơi.

Con đi, con lớn lên rồi
Chỉ thương bầm ở nhà ngồi nhớ con!
Nhớ con, bầm nhé đừng buồn
Giặc tan, con lại sớm hôm cùng bầm.

Mẹ già tóc bạc hoa râm
Chiều nay chắc cũng nghe thầm tiếng con…

13. Lượm (1949) – Tập Việt Bắc

Ngày Huế đổ máu,
Chú Hà Nội về,
Tình cờ chú cháu
Gặp nhau Hàng Bè.

Chú bé loắt choắt
Cái xắc xinh xinh
Cái chân thoăn thoắt
Cái đầu nghênh nghênh

Ca-lô đội lệch
Mồm huýt sáo vang
Như con chim chích
Nhảy trên đường vàng…

– “Cháu đi liên lạc,
Vui lắm chú à.
Ở đồn Mang Cá,
Thích hơn ở nhà!”

Cháu cười híp mí,
Má đỏ bồ quân:
– “Thôi, chào đồng chí!”
Cháu đi xa dần…

Cháu đi đường cháu
Chú lên đường ra
Ðến nay tháng sáu
Chợt nghe tin nhà.

Ra thế,
Lượm ơi!

Một hôm nào đó
Như bao hôm nào
Chú đồng chí nhỏ
Bỏ thư vào bao

Vụt qua mặt trận
Ðạn bay vèo vèo
Thư đề “Thượng khẩn”
Sợ chi hiểm nghèo?

Ðường quê vắng vẻ
Lúa trổ đòng đòng
Ca-lô chú bé
Nhấp nhô trên đồng…

Bỗng lòe chớp đỏ
Thôi rồi, Lượm ơi!
Chú đồng chí nhỏ
Một dòng máu tươi!

Cháu nằm trên lúa
Tay nắm chặt bông
Lúa thơm mùi sữa
Hồn bay giữa đồng…

Lượm ơi, còn không?

Chú bé loắt choắt
Cái xắc xinh xinh
Cái chân thoăn thoắt
Cái đầu nghênh nghênh

Ca-lô đội lệch
Mồm huýt sáo vang
Như con chim chích
Nhảy trên đường vàng…

Tập thơ Gió lộng của Tố Hữu in năm 1961

14. Hoa tím – Tập Gió lộng (1961)

Tặng Ng. T.

Thuỷ chung tình bạn chùm hoa tím
Hôn hít hoa thơm, tưởng Huế gần
Bữa mô mời bạn vô chơi Huế
Cồn Hến buồm giong ngược bến Tuần.

15. Tiếng ru – Tập Gió lộng (1961)

Con ong làm mật, yêu hoa
Con cá bơi, yêu nước; con chim ca, yêu trời.
Con người muốn sống, con ơi
Phải yêu đồng chí, yêu người anh em.

Một ngôi sao chẳng sáng đêm
Một thân lúa chín, chẳng nên mùa vàng.
Một người – đâu phải nhân gian?
Sống chăng, một đốm lửa tàn mà thôi!

Núi cao bởi có đất bồi
Núi chê đất thấp núi ngồi ở đâu?
Muôn dòng sông đổ biển sâu
Biển chê sông nhỏ, biển đâu nước còn?

Tre già yêu lấy măng non
Chắt chiu như mẹ yêu con tháng ngày.
Mai sau con lớn hơn thầy
Các con ôm cả hai tay đất tròn.

16. Táo rụng (1-1967) – Tập ra trận

Đạn bom giặc Mỹ phá ngày đêm
Trường học rời xa, phố vắng thêm
Đường sấu lâu rồi im tiếng guốc
Xuân về, táo rụng nhớ đàn em…

17. Tấm ảnh (1-1967) – Tập ra trận

O du kích nhỏ giương cao súng
Thằng Mỹ lênh khênh bước cúi đầu
Ra thế! To gan hơn béo bụng
Anh hùng đâu cứ phải mày râu!

18. Cây hồng (12-1971) – Tập Máu và hoa

Nhà anh có một cây hồng
Quả son nhún nhẩy đèn lồng cành tơ
Cây hồng như thực như mơ
Khách qua đường những ngẩn ngơ… ghé nhìn
Ai tri âm, hãy đến tìm
Quả hồng như thể trái tim giữa đời
Cây hồng đất nước, em ơi
Càng sương giá lạnh, càng ngời sắc xuân!

Tập thơ Một tiếng đờn của Tố Hữu in năm 1992

19. Màu tôi yêu (1-1982) – Tập Một tiếng đờn

Nếu là hoạ sĩ
Màu tôi yêu là những màu xanh
Của núi sông, trời biển trong lành
Đằm thắm màu xanh nghìn năm đất nước
Lửa chiến tranh không thể nào đốt được
Bão đại dương vần vụ, chẳng làm tan.
Máu có rơi, nước mắt có tràn
Màu xanh lại càng tươi, càng mát
Màu xanh bình yên, màu xanh bát ngát
Ôi! Màu xanh thăm thẳm của hồn ta
Việt Nam! Việt Nam, màu xanh hát ca…

20. Một Tiếng Đờn (20-2-1991) – Tập Một tiếng đờn

Mới bình minh đó đã hoàng hôn
Đang nụ cười tươi lệ bỗng tuôn
Đời thường sớm nắng chiều mưa vậy
Khuấy động lòng ta biết mấy buồn.

Ôi kiếp trăm năm được mấy ngày
Trời xanh không gợn áng mây bay
Thủy chung son sắt nên tình bạn
Êm ấm lòng ta mỗi phút giây.

Còn khổ đau nào đau khổ hơn
Trái tim luôn xát muối oán hờn
Còn đây một chút trong đêm lạnh
Đầm ấm bên em một tiếng đờn.

Xem thêm:

• Thơ Xuân Quỳnh – Nữ thi sĩ của tình yêu và cuộc sống
• Nguyễn Du: Bậc thầy của thi ca Việt Nam

Những bài thơ trên là một phần nhỏ trong tài sản văn học của Tố Hữu, nhưng đã để lại dấu ấn sâu sắc trong lòng người đọc với sự lời lẽ chân thành, sâu lắng và tinh tế của nhà thơ. Hy vọng rằng thông qua việc đọc và nghiên cứu các tác phẩm của ông, độc giả có thể hiểu sâu hơn về tinh thần và ý chí của dân tộc Việt Nam trong cuộc đấu tranh cho độc lập, tự do và công bằng. Đón xem thêm nhiều tựa sách và thông tin hấp dẫn khác tại các chuyên mục của chúng tôi nhé!

Nguồn ảnh: Internet
Nguồn thơ: https://www.thivien.net/