Thiền tập trong chánh niệm để cuộc đời nở hoa

Thiền tập cho người bận rộn và Từng bước nở hoa sen là hai cuốn sách được viết bởi Thiền sư Thích Nhất Hạnh. Những bài thi kệ (bài thơ nhỏ) trong hai cuốn sách giúp ta tu tập chánh niệm mỗi ngày, hướng đến sự an lạc trong cả tâm, thân và sống hết mình cho từng giây phút hiện tại.

Thiền tập cho người bận rộn

Trong cuộc sống bận rộn ngày nay, rất khó để mọi người có thể dành thời gian cho việc thiền tập. Vì vậy, cuốn sách “Thiền tập cho người bận rộn” của thầy Nhất Hạnh đã đưa ra một số phương pháp khác đơn giản hơn. Như việc gợi ý một số điều bạn nên tâm niệm mỗi lúc thức dậy, khi đi bộ hay khi đánh răng. 

Những điều tâm niệm này hầu hết là những câu thơ ngắn, dễ hiểu, dễ thuộc, nhưng có tác dụng cải thiện tâm hồn lâu dài. Bên cạnh những bài tập do thầy Nhất Hạnh tự nghĩ ra, trong quyển sách còn có 1 số phương pháp và giới luật truyền thống, được truyền từ thời đức Phật. Nhưng được thầy Nhất Hạnh đơn giản hóa cho phù hợp với suy nghĩ của con người hiện đại (ví dụ như phép thiền Tứ Niệm Xứ hay Ngũ Giới). 

Mở đầu cuốn sách là bài tập khi thức dậy vào buổi sáng. Bạn có thể mỉm cười liền lập tức, nụ cười này mang tính giác ngộ: 

Với nụ cười đó, bạn có thể làm tiếp các việc hằng ngày của mình như đánh răng, rửa mặt, chải tóc. Mỗi việc làm đều có mỗi bài kệ dành riêng cho việc làm đó để bạn có thể có nhiều hạnh phúc. Chánh niệm là ý thức, là khả năng nhận diện được cái gì đang xảy ra ở đây trong giây phút này. 

Bạn hãy tập sống sâu sắc và thảnh thơi mỗi giây phút của đời sống hàng ngày. Mà muốn được như vậy, tâm ý phải rời bỏ quá khứ, rời bỏ tương lai và rời bỏ ưu tư để trở về với giây phút hiện tại. Giây phút hiện tại là giây phút duy nhất chứa đựng sự sống với tất cả những mầu nhiệm của nó.

Từ những việc nhỏ trong buổi sáng như chuẩn bị bữa ăn, nấu ăn đến ăn sáng. Tất cả những việc đó đều có thể được làm trong chánh niệm, nghĩa là trong ý thức sáng tỏ rằng bạn đang làm cái đó, bạn đang vui khi làm cái đó, cái đó đang xảy ra trong giây phút hiện tại. Đừng xem ti vi, đọc báo, mạng xã hội trong bữa ăn hãy nói chuyện với người thân của mình. Để công nhận sự có mặt quý giá của những người thương, đó là sự thực tập chánh niệm. Có chánh niệm thì tất cả những trao đổi trong bữa ăn sáng đều có công năng giúp bạn và những người khác nhận diện và trân quý những điều kiện hạnh phúc mình đang có.

Hay bạn cũng có thể thiền trong chính những bước chân của mình qua bài tập thiền đi. Thiền đi là một phép tu mầu nhiệm giúp cho ta có mặt từng giây phút trong giờ phút hiện tại. Mỗi bước chân có ý thức giúp ta tiếp xúc với những mầu nhiệm của sự sống đang có mặt. Bạn có thể phối hợp hơi thở và bước chân và đi một cách bình thường dù là trên hè phố hay bất kì nơi đâu. 

Đã về
Đã tới
Bây giờ
Ở đây
Vững chãi
Thảnh thơi
Quay về
Nương tựa.

Từng bước nở hoa sen 

Từng bước nở hoa sen là tập gồm 47 bài kệ, có tác dụng nuôi dưỡng ý thức và chánh niệm. Từ những việc nhỏ nhất như rửa bát, đổ rác, lái xe, tưới cây cho ta thấy thấy cuộc sống nhiệm màu không phải từ những thứ to tát. Tất cả đều bắt đầu từ mọi sinh hoạt đơn giản nhất. Sử dụng những bài kệ trong một thời gian, bạn sẽ thấy có sự biến đổi trong cuộc đời bạn. Dần dần, bạn sẽ có chánh niệm trong mỗi tư thế và động tác trong ngày. Bạn sẽ thấy bốn mươi bảy bài kệ trong đây chỉ là những bước đầu của nếp sống tỉnh thức.

Thở Vào Tâm Tĩnh Lặng
Thở Ra Miệng Mỉm Cười
An Trú Trong Hiện Tại
Giờ Phút Đẹp Tuyệt Vời

Tức là hơi thở. Điều tức là điều chỉnh hơi thở cho êm dịu, cho tinh tế. Hơi thở có tinh tế thì tâm niệm mới tinh tế. Thiền quán nên được bắt đầu bằng công việc điều hòa hơi thở. Thở vào, biết rằng đang thở vào. Thở ra, biết rằng đang thở ra. Thở vào nhẹ nhàng, biết rằng đang thở vào nhẹ nhàng. Thở ra nhẹ nhàng, biết rằng đang thở ra nhẹ nhàng. Thở vào nhẹ nhàng và cảm thấy thân tâm an tịnh. Thở ra nhẹ nhàng và cảm thấy thân tâm an tịnh…

Trở về với bạn, trở về với hơi thở, với nụ cười, với chính mình, trong một tư thế vững chãi và an nhiên. Đó là một hạnh phúc lớn. Bạn phải có khả năng thưởng thức những giờ phút ấy. Bạn nên tự hỏi: “Giờ phút này mà không an lạc thì giờ phút nào ta mới được an lạc?”.

Đức Phật dạy rằng: “Cứu chữa cho tâm quan trọng hơn là cho thân, vì đó là nguyên nhân gây ra bao điều tội lỗi. Người có tâm từ bi rộng lớn và hành vi thiện lành, tâm sẽ ít bị vẩn đục bởi phiền não tham, sân, si chi phối. Nếu chúng ta mỗi ngày tỉnh giác từng ý nghĩ, lời nói và hành động của mình, thì ta sẽ biết cách làm chủ bản thân để ngày càng hoàn thiện chính mình hơn về mọi mặt.”

Kết

Hai cuốn sách của Thiền sư Thích Nhất Hạnh đều là những bài kệ dễ nhớ, dễ thực hành. Bạn không cần học thuộc lòng một lần tất cả các bài kệ. Trước hết bạn học thuộc lòng một vài bài mà bạn ưa thích. Rồi từ từ học thêm một bài, rồi một bài khác. Sử dụng chúng trong một thời gian, bạn sẽ thấy có sự biến đổi trong cuộc đời bạn. Dần dần, bạn sẽ có chánh niệm trong mỗi tư thế và động tác trong ngày. Chúc bạn được an lạc trong từng giây phút hiện tại.