Kho tàng truyện cổ tích Việt Nam: Tổng hợp văn hoá Việt Cổ

Truyện cổ tích Việt Nam là một phần vô cùng quan trọng của văn hóa dân gian, chứa đựng những giá trị về đạo đức, truyền thống và lịch sử dân tộc. Chính vì vậy Giáo sư Nguyễn Đổng Chi đã tìm tòi nghiên cứu và tổng hợp để cho ra mắt bộ sách “Kho tàng truyện cổ tích Việt Nam” – một bộ sưu tập các câu chuyện cổ tích, từ đó mở ra cánh cửa văn hóa và truyền thống dân tộc Việt.

Giáo sư Nguyễn Đổng Chi – Nhà nghiên cứu văn hóa dân gian của dân tộc

Giáo sư Nguyễn Đổng Chi (1914-1962) sinh ra và lớn lên ở miền Nam Việt Nam. Ông là nhà văn, nhà báo, và cũng là một nhà sử học, nhà khảo cổ học, nhà Hán học, nhà dân tộc học,… Ông được biết đến với các tác phẩm văn học đa dạng, bao gồm truyện ngắn, tiểu thuyết, và bài viết báo chí, nhiều trong số đó đã để lại dấu ấn sâu sắc trong văn học Việt Nam.

GS Nguyễn Đổng Chi xuất thân từ một gia đình Nho giáo coi trọng giá trị học vấn gốc Hà Tĩnh, chính vì vậy con đường học vấn và sự nghiệp giáo dục của ông đã được hình thành và phát triển từ sớm. Sự nghiệp học thuật của ông trải rộng trên nhiều lĩnh vực, bao gồm văn hóa dân gian, văn học, lịch sử và Hán Nôm. 

Niềm đam mê văn hóa và di sản Việt Nam đã thúc đẩy ông nghiên cứu tỉ mỉ và viết nên những tác phẩm sâu sắc như “Việt Nam cổ văn học sử” hay “Kho tàng truyện cổ tích Việt Nam”. Các tác phẩm của GS Nguyễn Đổng Chi thường đi sâu vào những nét tinh tế để làm sáng tỏ bối cảnh lịch sử, ý nghĩa văn hóa và các biểu đạt nghệ thuật của văn học Việt cổ.

Với hơn 50 năm cầm bút, Giáo sư Nguyễn Đổng Chi đã sưu tầm và viết lại rất nhiều các truyện cổ của Việt Nam. Số truyện trên được ông sử dụng để soạn bộ sách “Kho tàng truyện cổ tích Việt Nam”, đây cũng là bộ sách nghiên cứu được biên soạn lâu nhất: 25 năm từ năm 1957 in tập một cho đến 1982 mới hoàn thành.

Giới thiệu Bộ sách 5 cuốn về “Kho tàng truyện cổ tích Việt Nam” 

Bộ sách “Kho tàng truyện cổ tích Việt Nam” gồm 5 tập của GS Nguyễn Đổng Chi là công trình nghiên cứu khoa học có giá trị, đồng thời là bộ sưu tập truyện cổ tích gồm 201 truyện được kể vô cùng hấp dẫn, sinh động. Bộ sách không chỉ đơn thuần là một bộ sưu tập các câu chuyện cổ tích, mà còn là một tài liệu nghiên cứu sâu sắc về văn hóa và truyền thống dân tộc. 

“Tôn trọng chủ đề và kết cấu đã có của những truyện cổ tích, trong đời sống truyền miệng từ xưa, chúng tôi cố gắng trình bày nguyên, không sửa chữa: Trường hợp những truyện có nhiều địa phương kể khác nhau về chi tiết hay toàn phần, chúng tôi sẽ ghi tóm tắt ở mục Khảo dị để tiện tham khảo. Nếu truyện nào có nội dung tương tự với truyện của các dân tộc khác ở trong nước hay nước ngoài, chúng tôi cũng làm vậy.”

Trích Nguyễn Đổng Chi – “Kho tàng truyện cổ tích Việt Nam”

Từ năm 1957 đến nay, “Kho tàng truyện cổ tích Việt Nam” đã được in lẻ tẻ từng tập cho đến năm 2000 thì bộ sách mới được Giáo sư Nguyễn Huệ Chi (con trai của tác giả Nguyễn Đổng Chi) phân loại và sắp xếp kỹ lưỡng lại các câu chuyện theo các chủ đề và loại hình khác nhau, để giúp cho người đọc dễ dàng tiếp cận và hiểu rõ hơn về nội dung và ý nghĩa của từng câu chuyện.

Hiện nay bộ sách “Kho tàng truyện cổ tích Việt Nam” đã được in đến lần thứ 10. Với lần in bởi nhà xuất bản Hội Nhà Văn kết hợp với công ty phát hành sách Đông A  này, Gs Nguyễn Huệ Chi đã có cập nhật một số điểm khác biệt đó là “chuyển phần tên riêng nước ngoài bằng tên nguyên gốc, với các ngôn ngữ không dùng chữ Latinh thì thay bằng chuyển tự Latinh”. 

Bên cạnh đó còn có phần bổ sung thêm tranh minh họa của hai họa sĩ Phạm Ngọc Tuấn và Phạm Ngọc Tân, góp phần làm cho cuốn sách trở nên sống động hơn, giúp độc giả dễ dàng hình dung và hiểu rõ hơn về nội dung của từng câu chuyện. 

Ngoài những chi tiết được cập nhật mới trên thì bộ sách “Kho tàng truyện cổ tích Việt Nam” vẫn giữ nguyên kết cấu với ba phần, mỗi phần đề cập đến một khía cạnh quan trọng của truyện cổ tích Việt Nam, tạo nên một hành trình đầy sâu sắc và thú vị cho độc giả.

Phần đầu tiên của bộ sách là “tìm hiểu một ít nét về bản chất, lai lịch và lịch sử phát triển của truyện cổ nói chung và cổ tích nói riêng”. Theo GS Nguyễn Đổng Chi truyện cổ tích nên được phân thành 3 tiểu loại là “cổ tích thần kỳ, cổ tích thế sự và cổ tích lịch sử”. Bằng cách phân loại truyện cổ tích thành ba loại chính, độc giả sẽ hiểu rõ hơn về đặc điểm và vũ trụ quan của từng loại truyện mà còn mở ra một cửa sổ cho việc khám phá sâu hơn về lịch sử và tiểu thuyết của Việt Nam.

Phần thứ hai chiếm một khoảng rất lớn trong bộ sách là “Kho tàng truyện cổ tích Việt Nam”, nơi tác giả sưu tầm và lựa chọn 201 truyện cổ tích đặc sắc để kể lại cho độc giả. Các câu chuyện sẽ được sắp xếp theo các chủ đề khác nhau giúp người đọc dễ dàng tiếp cận và tìm kiếm những câu chuyện phù hợp với sở thích và quan tâm của mình. Đặc biệt mỗi câu chuyện đều có kèm theo phần khảo dị; nêu xuất xứ của truyện; so sánh, đối chiếu với các dị bản khác; từ đó mở rộng tầm nhìn của độc giả về thế giới cổ tích phong phú.

Phần cuối cùng của sách là “những nhận xét sơ bộ về đặc điểm tư tưởng, nghệ thuật, qua đây tạm đánh giá tổng quát truyện cổ tích Việt Nam.” Từ các biểu trưng nghệ thuật lớn nhất của các câu chuyện là lòng nhân ái, cái thiện chiến thắng cái ác, ở hiền gặp lành; cho đến vai trò tích cực của nhân vật nữ trong đời sống xã hội Việt cổ.

Tổng thể, bộ sách “Kho tàng truyện cổ tích Việt Nam” với lần thứ 10 in này không chỉ làm cho cuốn sách trở nên đa dạng và phong phú hơn mà còn tạo ra một trải nghiệm đọc thú vị và đầy hấp dẫn cho độc giả mỗi khi mở trang sách.

Cảm nhận về bộ sách “Kho tàng truyện cổ tích Việt Nam”

Để có thể trình bày bộ 201 truyện cổ tích Việt Nam một cách hệ thống, hợp lý và chuẩn xác nhất, Gs Nguyễn Đổng Chi đã xem xét bao quát tất cả đặc điểm của các câu chuyện cổ tích Việt Nam. Ông chú tâm vào những yếu tố tưởng tượng thần kỳ của loại hình truyện cổ tích Việt Nam; chất liệu đời sống xã hội Việt cổ; biểu tượng nghệ thuật của cái hiền hòa, nhân ái trong tâm lý dân tộc; tính phê phán hiện thực, phản ứng lại cái ty tiện tầm thường; vai trò người phụ nữ, ước mơ tình yêu và hôn nhân tự do;…

Mỗi câu chuyện trong sách đều là một viên ngọc quý, mang trong đó những giá trị văn hóa sâu sắc và triết lý nhân sinh. Từ những câu chuyện cổ tích thân thuộc về Tấm Cám, Sơn Tinh – Thủy Tinh, đến Chú Cuội, Cây tre trăm đốt,… mỗi trang sách đều chứa đựng một thế giới đầy phép màu và sức hút riêng biệt.

Bộ sách được biên soạn một cách cẩn thận và đầu tư, giúp đem lại trải nghiệm đọc thú vị và gần gũi hơn với người đọc hiện đại. Bản dịch hoặc giải thích cũng được trình bày một cách sáng tạo và dễ hiểu, giúp cho người đọc không chỉ hiểu rõ nội dung mà còn thấu hiểu được bản chất và ý nghĩa sâu sắc của mỗi câu chuyện.

Xem thêm:

• “Việt Nam văn hóa sử cương”: Bộ sử toàn diện văn hóa Việt đầu tiên
• Các triều đại Việt Nam: “Cánh cửa” kết nối và hiện tại

Bộ sách “Kho tàng truyện cổ tích Việt Nam” chắc chắn sẽ là tác phẩm mà mỗi người đều nên có trong tủ sách của mình. Từ trẻ em đến người lớn, từ người Việt Nam đến những người quan tâm đến văn hóa dân tộc Việt cổ. Bộ sách không chỉ là một cẩm nang văn hóa mà còn là một hành trang tinh thần đầy ý nghĩa cho mỗi người trên hành trình khám phá văn hóa dân tộc.