Lịch sử mỹ thuật Việt Nam tưởng chừng đã được nghiên cứu, soi chiếu đầy đủ nhưng vẫn ẩn chứa nhiều góc nhìn mới mẻ, bí ẩn chờ được khám phá. Cuốn sách “Mỹ thuật Việt soi từ phía khác” của tiến sĩ Trần Hậu Yên Thế chính là một cánh cửa mở ra góc nhìn mới, một góc nhìn kỹ lưỡng, chi tiết hơn và chứa đựng nhiều điều thú vị, bất ngờ về kho tàng mỹ thuật cổ truyền Việt Nam.
Lịch sử mỹ thuật Việt Nam không chỉ dành cho những người nghiên cứu chuyên sâu về mỹ thuật, mà còn dành cho tất cả những ai yêu mến và muốn khám phá những giá trị văn hóa của dân tộc.
NỘI DUNG BÀI VIẾT
Nhà nghiên cứu nghệ thuật Trần Hậu Yên Thế
Trần Hậu Yên Thế là giảng viên, họa sĩ, và tiến sĩ nổi tiếng, là tác giả của nhiều cuốn sách nghiên cứu mỹ thuật và di sản văn hóa. Ông sinh năm 1970 tại Hà Tĩnh và lớn lên tại Hà Nội. Trong suốt sự nghiệp của mình ông có rất nhiều nghiên cứu về nghệ thuật cổ truyền và nhiều sáng tác trong lĩnh vực nghệ thuật Sắp đặt, nghệ thuật Ý niệm.
Tiến sĩ Trần Hậu Yên Thế cũng sáng tác nhiều cuốn sách về nghệ thuật truyền thống Việt Nam. Điển hình là “Nghê Việt tinh tuyển”; “Mỹ thuật Việt soi từ phía khác”,…. Những cuốn sách của ông không chỉ là những tư liệu quý báu cho thế hệ nghệ sĩ trẻ mà còn làm mới nghệ thuật truyền thống, đem những tinh hoa văn hóa này đến gần hơn với đại chúng.
Mỹ thuật có ý nghĩa như thế nào tới con người?
Mỹ thuật có ý nghĩa quan trọng với nhiều mặt trong cuộc sống. Mỹ thuật không chỉ là phương tiện thể hiện cảm xúc, tình cảm của con người mà còn là một phương tiện bảo tồn và phát huy những giá trị truyền thống dân tộc.
Mỹ thuật là phương tiện để người nghệ sĩ thể hiện và truyền đạt cảm xúc, lý tưởng của mình. Việc tiếp xúc và luyện tập mỹ thuật cũng giúp cải thiện khả năng sáng tạo và giảm căng thẳng hiệu quả.
Bên cạnh đó, mỹ thuật là một khía cạnh quan trọng trong văn hoá. Mỹ thuật góp phần phản ánh lịch sử, văn hoá, xã hội một cách nhẹ nhàng và đầy sáng tạo. Thông qua những tác phẩm mỹ thuật độc đáo và đặc trưng, các thế hệ sau sẽ hiểu biết hơn về con người, văn hóa truyền thống theo từng thời kỳ. Đồng thời, mỹ thuật cũng góp phần truyền tải thông điệp, giáo dục đạo đức và những giá trị nhân văn tới cho người thưởng thức.
Mỹ Thuật Việt Soi Từ Phía Khác – Nhìn Mỹ thuật Việt với góc nhìn mới mẻ
Cuốn sách “Mỹ thuật Việt soi từ phía khác” xuất bản năm 2021, là tập hợp 25 bài chuyên khảo về mỹ thuật Việt Nam với góc nhìn mới mẻ và độc đáo. Năm 2024, cuốn sách nhận giải thưởng Sách Quốc gia lần thứ 6.
Tiến sĩ Trần Hậu Yên Thế được xem là người mở lối trong lĩnh vực nghiên cứu mỹ thuật truyền thống Việt Nam, ông chọn cách tiếp cận và nghiên cứu mẫu khác biệt hoàn toàn so với các tác phẩm khác theo lối biên niên sử và soạn thảo công phu.
Ông không chỉ tập trung vào khía cạnh toàn diện của nghệ thuật, mà còn đặt sự chú ý và tập trung vào những chi tiết nhỏ, những yếu tố mà nhiều người có thể coi là tầm thường.
Trong lời giới thiệu cuốn sách, ông được như “đứa trẻ mê mải ngắm cánh cửa to lớn, lại chăm chú ngắm nghía bản lề, then cài, những chi tiết nhỏ xíu, để suy ngẫm về cơ chế đóng cửa chiếc cổng ấy”. Điều này thể hiện sự quan tâm của tác giả vào giá trị của những khía cạnh tinh tế và độc đáo của mỹ thuật cổ truyền Việt Nam , kể cả những chi tiết nhỏ nhất.
Nội dung chính trong Mỹ Thuật Việt Soi Từ Phía Khác
Cuốn sách “Mỹ thuật Việt – Soi từ phía khác” của Trần Hậu Yên Thế có thể coi là một chuyến du hành qua lịch sử mỹ thuật Việt Nam từ thời trung đại đến cận hiện đại, với một góc nhìn độc đáo. Tác giả thu thập và diễn giải về những tác phẩm và chủ đề nghiên cứu chủ yếu từ thời kỳ ban sơ đến nửa đầu thế kỷ 20. Mỗi chi tiết, vấn đề được đề cập đều là những mắt xích quan trọng hình thành từ nền văn hoá, tôn giáo, truyền thống và biến động chính trị.
Cuốn sách mỹ thuật này bắt đầu với một loạt bài viết gợi nhớ về văn hóa duyên hải của Việt Nam, thể hiện qua cách gọi các loài cá, ếch, nai trên trống đồng Đông Sơn. Tác giả sử dụng ngôn từ gần gũi, ví dụ như khi mô tả cách một người từ vùng Nghệ nói về các loài cá, để làm nổi bật hiện tượng mất mát đa dạng văn hóa của người Kinh, đặc biệt trong việc đặt tên cho các sinh vật. Tiếp theo, cuốn sách đi chi tiết vào những điểm nhỏ trong văn hóa, như chiếc cổ áo mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã mặc trong buổi lễ tuyên bố độc lập, giúp độc giả hiểu sâu hơn về những khía cạnh nhỏ nhưng quan trọng trong lịch sử và văn hóa của Việt Nam.
Nét đặc sắc, mới lạ trong cuốn Mỹ Thuật Việt Soi Từ Phía Khác
Cuốn sách thu hút sự chú ý với tiêu đề phụ “Soi từ phía khác”. Trong quá trình viết, Trần Hậu Yên Thế – chuyên gia trong lĩnh vực Nghiên cứu so sánh, đã tận dụng chuyên môn của mình để mang đến một cái nhìn mới về mỹ thuật Việt Nam. Ông thường xuyên xem xét và tự đánh giá lại những nghiên cứu và quan điểm của mình trong nhiều bài viết. Tác giả lý giải rằng “so sánh” là một yếu tố quan trọng trong cuốn sách. Việc so sánh có thể “soi tỏ” những vấn đề của mỹ thuật Việt Nam, mang lại cái nhìn mới, đặc biệt và cung cấp nguồn tư liệu mới.
Tác giả không chỉ giới hạn trong việc thu thập những tác phẩm mỹ thuật, mà còn tích hợp sự tham khảo và so sánh với các nghiên cứu trong và ngoài nước. Qua đó, người đọc sẽ phần nào thấy được những điểm tương đồng hoặc khác biệt của mỹ thuật Việt Nam và thế giới.
Nội dung Mỹ Thuật Việt Soi Từ Phía Khác không chỉ là một bộ sưu tập tác phẩm nghệ thuật mà còn là kết quả của sự thấu hiểu sâu sắc và những quan điểm cá nhân của Tiến sĩ Trần Hậu Yên Thế. Người đọc sẽ gặp những bài viết giản dị, nhưng hàm chứa ý nghĩa sâu xa, giúp họ hiểu rõ hơn về quan điểm và chiêm nghiệm của tác giả.
Ý nghĩa của việc nhìn mỹ thuật từ nhiều góc độ
Việc nhìn nhận mỹ thuật từ nhiều góc độ đem tới những lợi ích, đóng góp quan trọng cho từng cá nhân nói riêng và mỹ thuật nói chung. Khi nhìn nhận một tác phẩm nghệ thuật từ nhiều góc độ, chúng ta buộc phải suy nghĩ cẩn thận và phân tích kỹ lưỡng các yếu tố khác nhau của tác phẩm. Quá trình này giúp phát triển tư duy phản biện, khả năng lập luận và giải quyết vấn đề. Ngược lại, nếu mỹ thuật bị dập khuôn, người sau lại luôn đi theo cách thể hiện của người trước thì tính sáng tạo sẽ bị hạn chế, thụt lùi.
Bên cạnh đó, khi nhìn nhận mỹ thuật từ nhiều góc độ khác nhau sẽ đem lại nhiều ý tưởng mới lạ, thú vị. Chính vì vậy, cuốn sách “Mỹ thuật Việt soi từ phía khác” được ra đời với mong muốn chất vấn những cái tưởng chừng như “đã biết hết” và phân tích những chúng bằng một góc nhìn, tâm thế khác. Thông qua đó, tác giả cũng mong muốn gửi gắm thông điệp quan trọng rằng chúng ta không nên chỉ đi tìm cái duy nhất, thuần Việt nhất bởi chúng ta thực chất được thừa hưởng từ sự giao thoa và chuyển biến của nhiều nền văn hoá.
Việc đánh giá mỹ thuật từ nhiều góc độ mang lại nhiều lợi ích quan trọng cho cả cá nhân và lĩnh vực nghệ thuật nói chung. Khi chúng ta nhìn nhận một tác phẩm nghệ thuật từ nhiều góc độ, chúng ta phải suy nghĩ kỹ lưỡng và phân tích cẩn thận các yếu tố khác nhau của nó. Quá trình này giúp phát triển tư duy phản biện và khả năng sáng tạo tuyệt vời.
Ngược lại, nếu mỹ thuật bị hạn chế và theo đuổi theo một khuôn mẫu cố định, sự sáng tạo sẽ bị kiềm chế và mất đi tính độc đáo. Việc đánh giá mỹ thuật từ nhiều góc độ phần nào sẽ mang lại nhiều ý tưởng mới và thú vị, làm phong phú thêm không gian nghệ thuật.
Cuốn sách “Mỹ thuật Việt soi từ phía khác” ra đời với mục đích đặt câu hỏi về những hình tượng, quan điểm mỹ thuật hiện có và phân tích chúng từ một góc nhìn khác đi. Tác giả mong muốn truyền đạt thông điệp quan trọng rằng chúng ta không nên giới hạn tìm kiếm cái duy nhất và thuần Việt, mà thực tế chúng ta là kết quả của sự tương tác và biến đổi của nhiều nền văn hoá. Cuốn sách như một tư liệu tham khảo, tài liệu nhập môn cho ngành nghiên cứu văn hoá, mỹ thuật. Đồng thời cuốn sách cũng phần nào khơi dậy hứng thú về mỹ thuật Việt truyền thống đối với giới trẻ.
Cuốn sách “Mỹ thuật Việt soi từ phía khác (Hình ảnh và bình luận)” mang đến những góc độ mới và khám phá đặc sắc về nghệ thuật cổ của Việt Nam. Được tập hợp từ các bài chuyên khảo về lịch sử mỹ thuật của Việt Nam, cuốn sách này chú trọng vào việc chiêm nghiệm và phân tích kỹ lưỡng những chi tiết nhỏ, từ đó mở ra lời giải đáp mới về những điều đã tồn tại từ lâu.
Xem thêm những tựa sách văn hóa – nghệ thuật hay khác:
- Lịch sử Việt Nam bằng tranh bộ 16 cuốn – Kể chuyện lịch sử bằng tranh
- Những cuốn sách hay về cuộc sống dành cho giới trẻ
Ngoài việc tạo ra cái nhìn sâu sắc về mỹ thuật Việt Nam, cuốn sách này còn truyền đạt tinh thần sáng tạo, thay đổi và phát triển trong thời đại hiện đại. Điều này không chỉ làm cho người đọc hiểu rõ hơn về nền văn hóa mỹ thuật Việt Nam mà còn khuyến khích sự sáng tạo và tiến bộ trong lĩnh vực này.
