Chắc hẳn cảnh một người cầm máy đọc sách điện tử hoặc đeo tai nghe sách nói đã trở thành hình ảnh quen thuộc tại Việt Nam. Trong kỷ nguyên số, khi mọi thứ dần chuyển đổi sang dạng trực tuyến, ngành xuất bản trực tuyến tại Việt Nam cũng dần chuyển mình để đáp ứng nhu cầu đọc sách của độc giả. Hàng ngàn tựa sách ebook, audio book ra đời từ nhiều nhà xuất bản Việt khác nhau. Nhiều kho sách nói uy tín nhận được sự ưa chuộng của đông đảo độc giả.
Sách điện tử, ngành xuất bản sách trực tuyến cụ thể là gì? Xu hướng xuất bản sách điện tử tại Việt Nam đang phát triển như thế nào? Cùng DIMI BOOK tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé!
NỘI DUNG BÀI VIẾT
Xuất bản trực tuyến là gì?
Trên thế giới, digital publishing là khái niệm được dùng để chỉ xuất bản kỹ thuật số hay còn gọi là xuất bản số, bao gồm các xuất bản phẩm được số hóa, như: sách kỹ thuật số, tạp chí kỹ thuật số và các thư viện, danh mục kỹ thuật số,.. Ngoài ra, khái niệm xuất bản số còn được dùng để chỉ việc biên tập, sản xuất các cuốn sách, tạp chí truyền thống thành một xuất bản phẩm có định dạng số để có thể đọc được trên màn hình máy tính, các thiết bị đọc sách điện tử chuyên dụng, máy tính bảng, điện thoại thông minh(1).
Lựa chọn đúng thể loại sách xuất bản trực tuyến phù hợp với xu hướng và nhu cầu thị trường là yếu tố then chốt để các nhà xuất bản thành công trong việc đa dạng hóa các định dạng sách nâng cao lợi thế cạnh tranh.
Trong xu thế chuyển đổi số hiện nay, xuất bản trực tuyến mang lại nhiều lợi ích như:
- Chi phí thấp hơn so với in ấn truyền thống.
- Tốc độ phát hành nhanh chóng.
- Khả năng tiếp cận độc giả rộng hơn, không bị giới hạn về mặt địa lý.
- Dễ dàng cập nhật, sửa đổi và tái bản nội dung.
- Khả năng tương tác với độc giả tốt hơn.
- Tăng cường khả năng phân tích và đánh giá thị trường.
Xuất bản trực tuyến đang trở thành một xu hướng không thể bỏ qua đối với các nhà xuất bản hiện đại, cung cấp nhiều cơ hội mới để tối ưu hóa quy trình sản xuất và phân phối nội dung. Xuất bản trực tuyến tại Việt Nam là một lĩnh vực đầy tiềm năng đang được nhiều nhà xuất bản và tác giả lựa chọn.
Đôi nét về xu hướng xuất bản trực tuyến tại Việt Nam
Theo VTV và báo Đảng Cộng Sản VN, không phát sinh các bản in, không cần sử dụng giấy, dễ dàng lựa chọn, tìm kiếm, mua và sử dụng ở bất cứ đâu, sách điện tử đang dần trở thành một sản phẩm mũi nhọn thúc đẩy ngành xuất bản.
Nhiều năm trở lại đây, xuất bản phẩm điện tử của Việt Nam đang mở ra nhiều triển vọng mới cho ngành xuất bản nhưng chưa thực sự bứt phá và mạnh mẽ. Sự phát triển của xuất bản phẩm điện tử ở Việt Nam sau một quá trình tự phát và kinh doanh nhỏ lẻ nay cũng hướng đến việc nâng tầm và chuyên môn hóa. Nếu vào năm 2018, chỉ có 2 đơn vị thực hiện xuất bản điện tử thì đến nay, đã có 19 nhà xuất bản tham gia.
Tuyến phố trước đây đông đúc người qua lại mua sách đã trở nên vắng vẻ hơn với sự phát triển của sách điện tử. Theo báo cáo của Cục Xuất bản, In và Phát hành (Bộ Thông tin và Truyền thông), Việt Nam hiện có hơn 15 triệu lượt người sử dụng sách điện tử, tương đương với 35 triệu bản sách được đọc, tăng 59% so với năm 2021.
Năm 2015 chỉ có khoảng 1.163 xuất bản phẩm điện tử nộp lưu chiểu nhưng đến năm 2022, con số đã là hơn 2.300 xuất bản phẩm. Năm 2018 mới chỉ có 2 nhà xuất bản tham gia thị trường xuất bản điện tử thì hiện nay đã có tới 19 nhà xuất bản phát hành sách trên các nền tảng số. Thực tế, số lượng nhà xuất bản tham gia xuất bản phẩm điện tử tăng nhưng số đầu xuất bản phẩm chưa tăng tương xứng, khi chỉ đạt 5,6 – 5,7%.
Theo báo cáo của Cục Xuất bản, In và phát hành (Bộ Thông tin và Truyền thông), Việt Nam hiện có hơn 15 triệu lượt người sử dụng sách điện tử, tương đương với 35 triệu bản sách được đọc, tăng 59% so với năm 2021. Con số này cho thấy xu hướng sử dụng sách điện tử đang có tốc độ tăng trưởng mạnh mẽ, góp phần mở rộng và nâng cao văn hóa đọc trong mọi đối tượng, tầng lớp nhân dân. Và xuất bản điện tử cũng được xác định là một nhiệm vụ trọng tâm của ngành xuất bản trong năm 2023.
Hiện nay, thị trường sách nói ở Việt Nam có ba đơn vị lớn là Fonos, Voiz FM và Mydio, các đơn vị đều có tốc độ tăng trưởng mạnh. Trước đó, Voiz FM thông tin với Zing năm 2021 tốc độ tăng trưởng của đơn vị này gấp 50 lần so với 2020. Với Fonos, doanh thu những tháng cuối năm 2021 tăng gấp sáu lần so với những tháng đầu năm 2021.
“Xuất bản điện tử đang là một trong những lĩnh vực đang phát triển nhanh và mạnh nhất. Ở một số quốc gia, tốc độ phát triển lên đến 20% mỗi năm. Còn ở Việt Nam, xuất bản điện tử cũng đầy tiềm năng khi chúng ta đang có thị trường cũng như lượng tiếp cận, sử dụng các phương tiện hiện đại rất phù hợp với xuất bản điện tử”, ông Nguyễn Nguyên, Cục trưởng cục Xuất bản, in và phát hành, Bộ Thông tin và Truyền thông, cho biết.
Theo nghiên cứu của hãng Global English Editing, năm 2021, doanh thu sách điện tử trên toàn thế giới đã tăng 8% so với năm 2019. Thị trường sách điện tử trên toàn thế giới hiện có quy mô khoảng 5,4 tỷ USD và tốc độ tăng trưởng kép đạt tới 26,3% từ nay đến đến 2030.
Các chuyên gia cho rằng, tốc độ tăng trưởng mạnh này cũng một phần nhờ có các công nghệ mới nâng cao trải nghiệm người dùng.
Tại Việt Nam, TP Hồ Chí Minh hiện là địa phương có tăng trưởng tốt nhất trong năm qua với hơn 300%.
Có thể thấy rằng, tiềm năng của thị trường xuất bản điện tử ở Việt Nam là rất lớn, nhưng những rào cản đối với sự phát triển của nó cũng không hề nhỏ. Trong đó, nền tảng công nghệ của các nhà xuất bản (NXB) và các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực xuất bản còn hạn chế. Ngoài ra, một phần do thói quen chưa tốt, chỉ muốn tiêu dùng miễn phí, ít chịu trả tiền cho những sản phẩm trực tuyến của của một bộ phận không nhỏ bạn đọc cũng khiến doanh thu mảng này kém dẫn đến các đơn vị giảm đầu tư. Đó là chưa kể đến các vi phạm bản quyền với tình trạng phát hành eBook lậu còn tràn lan trên internet mà việc tìm kiếm và ngăn chặn là rất khó khăn.
Như vậy, những cây viết hay chính nhà xuất bản vẫn luôn nỗ lực để làm phong phú hơn kho tri thức điện tử cho độc giả trải nghiệm hài lòng nhất. Bên cạnh đó, là độc giả, chúng ta nên nâng cao ý thức về giá trị của các sản phẩm số nói chung, sách điện tử nói riêng để ngành xuất bản trực tuyến phát triển tốt hơn. Chỉ mua sách bản quyền, tránh tình trạng mua bán sách lậu, “chảy chất xám” của tác giả.
“Đọc sách bản quyền là bảo vệ sản phẩm trí tuệ của tác giả, đọc sách lậu là “ăn cắp” chất xám của tác giả. Người đọc sách là độc giả văn minh!”
Xem thêm:
- Văn hóa đọc sách của genZ trong kỷ nguyên số
- Sách giả, sách lậu: Đe dọa tri thức và sự bền vững của xã hội
Các dạng sách trực tuyến hiện nay
Trong các xu hướng xuất bản sách, các dạng sách trực tuyến đang ngày càng phát triển và trở nên phổ biến. Hai trong số những dạng sách xuất bản trực tuyến tại Việt Nam là Ebook và Audio Book.
Ebook (Sách điện tử)
Ebook hay sách điện tử, là sách được chuyển đổi sang định dạng số, có thể đọc được trên các thiết bị điện tử như máy tính, máy đọc ebook, máy tính bảng hoặc các ứng dụng đọc sách trên điện thoại. Sách điện tử (ebook) là lựa chọn rất phù hợp cho các thể loại như tiểu thuyết, truyện ngắn, sách phi hư cấu, sách kỹ năng và sách tham khảo.
Ebook mang lại nhiều ưu điểm như:
- Tiện lợi, dễ dàng mang theo và truy cập ở bất cứ đâu.
- Có khả năng lưu trữ và sao lưu dữ liệu tốt hơn.
- Có thể tích hợp các tính năng tương tác như ghi chú, đánh dấu trang, tra cứu từ vựng.
- Chi phí sản xuất và phân phối thấp hơn so với sách in truyền thống.
- Là một xu hướng viết sách kiếm tiền được nhiều tác giả đầu tư.
- Bạn đọc mua sách trực tuyến dễ dàng, tiện lợi.
Audio book (Sách nói)
Audiobook hay còn gọi là sách nói, là dạng sách được chuyển đổi sang định dạng âm thanh, có thể nghe trên các thiết bị như máy nghe nhạc, điện thoại hoặc ứng dụng nghe sách. Sách audio thích hợp cho các thể loại như tiểu thuyết, sách self-help, sách kinh doanh và sách nghệ thuật sống. Sách audio phù hợp với nhu cầu nghe của hầu hết người dùng, đặc biệt thể loại này đã trở thành xu hướng đọc sách sau đại dịch.
Audiobook mang lại những lợi ích như:
- Tiện lợi cho những người không có thời gian hoặc khó tập trung khi đọc sách.
- Có thể kết hợp với các hoạt động hàng ngày như lái xe, tập thể dục.
- Mang lại trải nghiệm đọc sách khác biệt và phong phú.
- Có thể hỗ trợ người khiếm thị hoặc những người có khó khăn về mắt.
Điều kiện xuất bản sách trực tuyến
Để thành công trong việc xuất bản trực tuyến tại Việt Nam, bạn cần đáp ứng một số điều kiện quan trọng, bao gồm:
Chuẩn bị bản thảo hấp dẫn, chỉnh chu
Viết nội dung sách và hoàn thiện bản thảo là yếu tố cốt lõi quyết định chất lượng và thành công của sách trực tuyến. Bạn cần đảm bảo bản thảo được chuẩn bị kỹ lưỡng, nội dung phong phú, sắp xếp logic và mạch lạc.
Bên cạnh nội dung chất lượng, bản thảo cũng cần được soạn thảo cẩn thận, đảm bảo sử dụng đúng chính tả và ngữ pháp của ngôn ngữ lựa chọn. Việc này không chỉ giúp tăng độ chuyên nghiệp của sản phẩm mà còn tạo được sự tin tưởng cho tác phẩm với độc giả.
Đăng ký bản quyền sách
Bạn nên đăng ký bản quyền tác phẩm hợp pháp, tuân thủ các quy định về sở hữu trí tuệ theo quy định pháp luật Việt Nam. Điều này không chỉ bảo vệ quyền lợi của tác giả và nhà xuất bản, mà còn là một yêu cầu pháp lý bắt buộc khi xuất bản sách trực tuyến.
Tham gia các website hỗ trợ đăng tải sách
Một trong những cách hiệu quả để xuất bản sách trực tuyến là tham gia các nền tảng, website chuyên về xuất bản và phân phối sách điện tử. Đây là những kênh phân phối lớn, có hệ thống phân phối, quản lý bản quyền và công cụ tiếp thị sẵn có, giúp các nhà xuất bản tiếp cận được độc giả rộng hơn. Một số ví dụ về những website hỗ trợ đăng tải sách trực tuyến phổ biến như Amazon Kindle Direct Publishing (KDP), Apple Books, Google Play Books. Việc tiếp cận và tham gia vào những nền tảng lớn này sẽ giúp bạn gia tăng độ phủ sóng, tiếp cận được đông đảo độc giả, cũng như tận dụng các tính năng và công cụ hỗ trợ bán hàng sẵn có.
Ngoài ra, bạn cũng cần đáp ứng thêm một số điều kiện khác như: Bìa sách và định dạng nội dung phải được thiết kế thu hút, ấn tượng và phù hợp với từng kênh phân phối. Đồng thời, cần có kế hoạch tiếp thị và phân phối sách trực tuyến một cách hiệu quả, nhằm tối đa hóa doanh thu và gia tăng độ phủ sóng sản phẩm. Đáp ứng đầy đủ các điều kiện này, các nhà xuất bản sẽ có cơ hội vượt trội để thành công khi tham gia vào thị trường xuất bản sách trực tuyến.
Xem thêm:
Việc xuất bản sách trực tuyến đang là xu hướng không thể bỏ qua, tuy nhiên không phải ai cũng có thể thành công. Để vượt qua những thách thức và đạt được kết quả cao, bạn cần phải đáp ứng các điều kiện then chốt như tham gia các website hỗ trợ, chuẩn bị bản thảo chất lượng, đảm bảo chính tả và ngữ pháp, cũng như đăng ký bản quyền một cách hợp pháp. Chỉ khi nắm vững những yếu tố này, bạn mới có thể dễ dàng xuất bản trực tuyến tại Việt Nam, đáp ứng nhu cầu đọc sách đa dạng của độc giả. Hãy bắt đầu hành trình chuyển đổi số ngay từ bây giờ và trở thành những nhà xuất bản dẫn đầu trong kỷ nguyên mới.
Nguồn tham khảo:
(1) https://lyluanchinhtrivatruyenthong.vn/phat-trien-xuat-ban-so-o-viet-nam-p26507.html
(2) https://znews.vn/xuat-ban-dien-tu-phat-hanh-truc-tuyen-se-tang-truong-post1294363.html
Nội dung: Tổng hợp và review bởi DIMI BOOK
Hình ảnh: Internet
(*) Bản quyền bài viết thuộc về DIMI BOOK. Vui lòng trích dẫn nguồn đầy đủ “dimibook.com” khi chia sẻ hoặc trích dẫn trên các nền tảng khác.
